90- я: ліхія, супярэчлівыя
Пачатак новага і апошняга дзесяцігоддзя 20 стагоддзя. На старонках «МП», як і раней, асноўная ўвага надаецца дзейнасці райвыканкама, замалёўкам пра людзей працы і навінам аграпрамысловага комплексу Быхаўшчыны.
Першая палова
“Датэрмінова выканалі летась гадавое заданне жывёлаводы малочнатаварнай фермы вёскі Красніца племзавода “Вараніно”. Па надоях малака ад адной каровы яны наблізіліся да шасцітысячнага рубяжу”, — паведамляла першая паласа газеты ад 4 студзеня 1990 года.
Рэгулярна публікуюцца лісты-скаргі гараджан і сельскіх жыхароў. Ветэран вайны і працы, напрыклад, крыўдзіўся:
“Мне, як удзельніку Вялікай Айчыннай вайны, устаноўлены тэлефон. Але радавацца рана. Тэлефон прыносіць мне столькі сур’ёзных клопатаў, аб якіх я і не думаў. Справа ў тым, што я ніколі не размаўляю па міжгародняй сувязі без разавага талона. І тым не менш аплачваю за перегаворы, то з Магілёвам, то са Светлагорскам. У пералічаных гарадах у мяне няма ніякіх абанентаў. Да якога часу ў нас будзе тварыцца такая неразбярыха?”.
Газета падтрымлівае пастаянную сувязь з чытачамі, якія таксама ўплываюць на фарміраванне зместу выдання.
“Дарагія чытачы! Ваша дружба з раённай газетай даўняя і надзейная. Аб гэтым сцвярджае яе тыраж. “Маяк Прыдняпроўя! На 1990 год выпісалі больш 8700 падпішчыкаў… Пішыце аб сваіх таварышах, якія знаходзяцца на пярэдніх рубяжах вырашэння Харчовай праграмы. Разам з гэтым не абходзьце вострых вуглоў. Вашы матэрыялы дапамогуць у агульнай барацьбе з аматарамі лёгкай нажывы, п’яніцамі, спекулянтамі, людзьмі, якія свае асабістыя інтарэсы ставяць вышэй за ўсё”.
Цікава, але, гартаючы старонкі "МП", нечакана натрапіў на фотаздымак роднага класа. Подпіс пад ім абвяшчае, што “… нядаўна ў 6 “В” прайшоў піянерскі сбор, прысвечаны аснове жыцця — хлебу”. Як жа даўно гэта было…
А вось і новыя рубрыкі “Саветы і жыццё”, ”Чалавек і прырода”, “Здароўе”, “Чалавек, грамадства, закон” і “Народны кантроль на пасту”. Так, у адным з матэрыялаў распавядаецца аб тым, што “… асаблівую ўвагу дазорныя ўдзяляюць барацьбе з фінансавымі парушэннямі на аўтобусных маршрутах. Асабліва на сельскіх. Едзе ў прыцямках аўтобус, спыняецца на прыпынках, выходзяць з яго людзі і заходзяць зноў. Бадай, усе аддаюць вадзіцелю грошы за праезд самі ці перадаюць праз пасажыраў… Але зусім іншымі вачамі глядзіць на яго часам вадзіцель
Спыніў сваё існаванне Савецкі Саюз, раней усталяваныя эканамічныя сувязі разарваліся, пачаўся эканамічны крызіс. Імклівымі былі перамены, і на савецкіх людзей раптоўна звалілася шмат новага: дэмакратыя, рэклама, даляры, купоны, « зайчыкі » , адкрытыя межы. Вось толькі грошай катастрафічна не хапала. А наша краіна з набыццём самастойнасці пачынала жыццё з чыстага ліста.
і нярэдка не дае білета”.
Куток сатыры і гумару “Мятла”, як заўсёды, рэагуе на змены ў грамадстве і падымае вострыя тэмы. Прапаную вашай увазе чатырохрадкоўе пад назвай “Деньги — не товар”:
“Ему повышена зарплата,
Но он по – прежнему в заплатах. Есть деньги у него, надежды — Вот только нет нигде одежды.” Галоўнай навіной сакавіка 1991
года стаў візіт у наш горад Прэзідэнта СССР Міхаіла Гарбачова. Тагачасны першы сакратар Быхаўскага РК КПБ Аляксандр Пазюмка звяртаўся да кіраўніка дзяржавы:
“…Людзі замораны ад непаслядоўнасці, нелагічных дзеянняў. Складваецца ўражанне, што ў вярхоўнай, як заканадаўчай, так і выканаўчай уладах, рашэнні прымаюцца без глыбокага аналізу, прагназіруючы вынікі… Людзі выказваюць заклапочанасць за лёс краіны. Выказваюць пажаданне паўней выкарыстоўваць сваю ўладу для недапушчэння дзеянняў тых сіл, якія зацікаўлены ў распадзе Саюза, і стаяць на нацыяналістычных пазіціях”.
17 сакавіка — усесаюзны рэферэндум, які павінен быў даць адказ на лёсаноснае пытанне: быць ці не быць СССР. Па яго выніках быхаўчане, амаль 95 працэнтаў ад агульнай колькасці грамадзян, пряняўшых удзел у галасаванні, выступілі за саюз непарушны!
Прыкладна ў гэты час у кніжных магазінах з’явілася ў продажы гісторыка- дакументальная хроніка Быхаўскага раёна “Памяць”.
З чарговай сесіі Вярхоўнага Савета БССР.
Прыняты рад важных законаў. У першую чаргу Закон аб дзяржаўным суверэнітэце Баларусі. Тым самым упершыню абвешчана незалежнасць нашага краю, рэспубліка стала ў рады сапраўды паўнапраўных, самастойных дзяржаў.
“Навінка — для спартсменаў”. Матэрыял пад такой назвай надрукаваны ў красавіку 91-га. Цікава было даведацца, што на базе электрамеханічнага цэха торфабрыкетнага завода пасёлка Гадылёва стварылі вытворчы ўчастак па зборцы спартыўных аўтамабіляў карт-кросаў, якія планавалася адпраўляць на экспарт за межы нашай краіны.
Заслугоўвае ўвагі афіцыйная інфармацыя "Аб парадку індэксацыі даходаў насельніцтва ў сувязі з ростам цэн на спажывецкія тавары і паслугі".
Быхаўчанам і жыхарам раёна, у сувязі са складанай сацыяльна-эканамічнай сітуацыяй, дапамагае еўрапейскае
супольніцтва. Таварыства Чырвонага Крыжа выдзеліла 147 тон мясных кансерваў.
У 1992 годзе “МП” узначаліў сённяшні выдатнік друку Беларусі, заслужаны журналіст Беларускага саюза журналістаў, ганаровы грамадзянін Быхаўскага раёна Мікалай Уладзіміравіч Леўчанка.
На старонках газеты ўсё больш з’яўляецца матэрыялаў аб накіроўванні маленькіх быхаўчан на адпачынак у краіны Еўропы па брытанскай “Лініі жыцця для дзяцей Чарнобыля”.
Вось яшчэ новыя рубрыкі. Напрыклад, “Крык душы”, “Погляд на праблему”, “Жыццё, як яно ёсць”, “Лёсы людскія”. “Слова — спецыялісту”, “Думкі ўслых”, “Пульс”. Матэрыялы ўжо друкуюцца на беларускай і рускай мовах.
Звяртаю ўвагу на невялічкія навіны. Аказваецца, і такое было, калі Быхаў убачыў шамана.
“У наш час значна ўзрасла колькасць прадсказальнікаў, вяшчуноў, чарадзеяў. Кожны з іх імкнецца за пэўную ўзнагароду аблегчыць пакуты, вызначыць лёс. Сапраўднай сенсацыяй быў прыезд шамана ў Быхаў. Ён выступаў са сцэны раённага Дома культуры. Госць з Поўначы біў у барабан, выказваў заклінанні. Шматлікія наведальнікі былі заварожаны… У цэнтральнай аптэцы города і аптэках сельскай мясцовасці адсутнічаюць многія неабходныя лякарствы. Застаецца надзея на шамана?”.
Далей - на фотаздымак, дзе ідзе ўзвядзенне будынка фізіяпульманалагічнага цэнтра на тэрыторыі райбальніцы, а таксама на пісьмо былога нямецкага салдата Норберта Морытца з Франкфурта-на-Майне, які калісьці ваяваў у Быхаве, а зараз шукаў сям'ю Мельнікавых.
Асаблівая ўвага - “Сказу пра дэмакратыю”:
Я за мяжу не палячу,
Мне не растацца з родным краем, Ды я ў СССР хачу,
Ён сёння мне здаецца раем…
Ты — дэмакрат, я — дэмакрат, Угробілі мы камуністаў,
Але куды ні кінь пагляд, — Усюды, братачка, нячыста.
16 ліпеня 1994 года. Суботні нумар. Галоўная навіна — першым Прэзідэнтам Беларусі выбраны Аляксандр Лукашэнка.
Верасень. Зварот кіраўніка дзяржавы да работнікаў культуры і друку, творчай інтэлегенцыі:
“Сёлета наша дзяржава ўпершыню адзначае Дзень беларускага пісьменства і друку. Гэта не толькі прафесійнае свята працаўнікоў сферы культуры, але і наша агульнанацыянальнае свята. Пісьменства і друк — неад’емная частка нацыянальнай культуры, духоўнага жыцця грамадства…”.
Другая палова
1995 год. Правядзенне парламенцкіх выбараў і рэферэндуму, на якім вырашаны пытанні аб наданні рускай мове статусу дзяржаўнай нароўні з беларускай, устанаўлення новых Дзяржаўнага сцяга і Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь, эканамічнай інтэграцыі з Расійскай Федэрацыяй.
Газета надае ўвагу крытычным публікацыям пад такімі назвамі, як “На энтузіазме доўга не працягнеш”, “Патрэбен закон аб індэксацыі”, ”Апаганеная памяць”. “Наступаць на злачыннасць”, “Без радыё і тэлефона”. “Як кормяць, так і дояць”.
Кітайцаў цікавіў Быхаў. Не сам старажытны гарадок, а ягоны былы ваенны аэрадром “…лепшы не толькі на Балтыйскім флоце, а і ў Еўропе, які можа прымаць самалёты любога тыпу. Менавіта таму і завітаў да нас Саветнік па гандлёва- эканамічных пытаннях пасольства КНР у Рэспубліцы Беларусь Чжао Хуа”.
На “Дняпроўскай хвалі” і далей працягваюць публікаваць літаратурную творчасць чытачоў. Першы паэтычны крок зрабіў і сённяшні галоўны рэдактар Уладзіслаў Грыбанаў, будучы яшчэ вучнем 11 класа СШ № 3 г. Быхава.
(Зараз, праўда, ён узгадвае аб гэтым з ўсмешкай, сцвярджаючы, што нязграбныя вершы былі першым і апошнім яго вопытам.) Невершаваныя радкі, сапраўды, удаваліся лепей. Адна з тэм – балючая і дагэтуль: агароды каля шматкватэрных дамоў у райцэнтры. Больш за дваццаць гадоў спатрэбілася, каб пазбавіцца ад барознаў ды градак у горадзе!
Яшчэ адна навінка — рубрыка “Па старонках чарнобыльскіх газет”. Такім чынам мясцовыя СМІ рэгіёна імкнуліся данесці да сваіх чытачоў усё тое,чым поўніцца жыццё.
Беларусь і Расія — саюз раўнапраўных дзяржаў. Прэзідэнты абодвух краін у Маскве падпісалі Статут.
З гэтага ж перыяду пачынаецца паслядоўны эканамічны рост у Беларусі, асабліва калі I Усебеларускім народным сходам былі адобраны Асноўныя напрамкі сацыяльна- эканамічнага развіцця краіны на 1996-2000 гады. Літаральна за гэтыя пяць гадоў павялічылі аб'ёмы прамысловай вытворчасці, інвестыцыі ў асноўны капітал. Пайшоў у рост увод жылля, а рэальныя грашовыя даходы насельніцтва выраслі амаль удвая.
У 1998-м “МП” адзначыў 80-гадовы юбілей. Сярод чытачоў, нават, быў аб’яўлены творчы конкурс "Бацькаўшчына" на лепшую публікацыю, лепшы фотаздымак аб нашым Прыдняпроўскім краі і яго людзях.