Каб не скралі нашу гісторыю, або Разважанне Алеся Гібок-Гібкоўскага пра Вялікую Перамогу

(Працяг. Пачатак у №№

Гадзіннікавае царства

Вернемся да аповеду пра лёс бацькі. Мясцовы рупейскі люд напачатку заканамерна ўспрыняў яго як чужака — даволі холадна, калі не сказаць больш… Чапаць не чапалі, бо пабойваліся былога вайскоўца, які ўмеў за сябе і сваіх блізкіх пастаяць. Але паціху той халадок пачаў раставаць. Бо бацька — чалавек усебаковых здольнасцей — хутка дамогся таго, што стаў патрэбным для месцічаў.

Па-першае, бацька мог рамантаваць гадзіннікі розных канструкцый і любой складанасці, і на той час такія навыкі былі вельмі запатрабаваныя. Таму кліентуры не бракавала.

Што гадзіннікавая справа няпростая, я пераканаўся і сам яшчэ ў дзяцінстве, калі бацька, некуды адлучыўшыся, дазволіў мне пагуляць адным з гадзіннікаў хвілінак трыццаць. 34, 35,

Гэтага часу мне акурат хапіла, каб той цуд тэхнікі дарэшты растрыбушыць. Калі бацька вярнуўся, то, моцна здзіўлены маёй аператыўнасцю, строга загадаў сабраць усё як было. І вось тут атрымаўся, як кажуць, поўны «бэнц»! Абліваючыся слязьмі, я з усіх сіл спрабаваў прыладзіць воські і шасцяронкі на свае месцы, але з паўтузіна іх кожны раз чамусьці заставаліся «не пры справе». Нарэшце бацька, пашкадаваўшы мяне, спыніў мой здзек з тэхнікі, зрабіўшы пры гэтым слушную выснову, што майстар гадзіннікаў з мяне не атрымаецца ніколі. Менавіта тады (магчыма, упершыню ў жыцці), я адчуў глыбокую павагу да ўсіх людзей, хто быў з таямніцамі тэхнікі на «ты». То бок да тых, пра каго ў народзе кажуць — «у яго залатыя рукі!».

На гадзіннікі бацька, які такія рукі меў, траціў шмат часу энергіі. Калі бракавала і 37, 41, 43, 48, 51—52, 53, 55, 67, 73, 75).

нейкіх дэталек, дык ён скрупулёзна выточваў іх уручную пры дапамозе рознай велічыні напільнікаў. Як жа быў яму ўдзячны мясцовы люд, калі ўдавалася вярнуць да жыцця тую ці іншую сямейную рэліквію, што да гэтага гадамі пылілася на гарышчы без справы. І як жа шкада, што бацька не меў звычкі весці «статыстыку» зробленага. Перакананы, у тым спісе было нямала ўнікальных, рарытэтных механізмаў. Я мяркую толькі па тым, што засталося ў маёй памяці. Часам пакой, дзе бацька рамантаваў гадзіннікі, нагадваў сапраўдны гадзіннікавы музей. На рабочым стале радамі стаялі розныя настольныя гадзіннікі і будзільнікі, а на сценах бацька развешваў толькі што адрамантаваныя насценныя механізмы. І я, слухаючы розны бой, званкі або «кукаванне» гэтых цудаў тэхнікі, часамі сноўдаў па пакоі як зачараваны, уяўляючы сябе ці то ў нейкім старажытным замку, ці то ў нейкім шыкоўным царскім палацы.

Рупейскі «аблакат»

Бацька з цягам часу стаў актыўна выконваць у акрузе ролю мясцовага «юрыста-адваката». Ён доўгі час складаў і пісаў для месцічаў усемагчымыя лісты, прашэнні, скаргі ў вышэйшыя інстанцыі. Вяскоўцы звярталіся з самымі рознымі патрэбамі ў суд, пракуратуру, да ўладаў, да вайсковага начальства. Мяркуючы па ўсім, у майго бацькі была і ў гэтай справе лёгкая рука, таму і тут недахопу ў “кліентах”, то бок жадаючых атрымаць ад яго “юрыдычную дапамогу”, не бракавала.

Аднойчы я прыехаў дадому ў вёску на канікулы падчас навучання ў машынабудаўнічым тэхнікуме. І ў адну з нядзелек мы з сябрамі паехалі ў суседнюю вёску Ясенавіца на танцы, дзе я, будучы ўжо ганарыстым “гарадскім” піжонам, без вялікіх праблем «закадрыў» мусіць ці не самую прыгожую мясцовую дзяўчыну па імені Людміла. Мой поспех не вельмі спадабаўся мясцовым хлопцам, асабліва ранейшаму кавалеру Людмілы. І калі ў наступны раз мы зноў прыехалі да суседзяў, там нас ужо чакаў сюрпрыз. Расклад быў для нас не вельмі ўдалы — на кожнага з нас ясенавічане, запрасіўшы ў падтрымку хлопцаў з суседніх вёсак Леснякі і Бачанцы, выстаўлялі па тры. Але галоўным раздражняльнікам гэтай небяспечнай прыгоды міжволі апынуўся я асабіста, і ўвесь той вечар вакол мяне згушчаліся хмары. Танцуючы з мясцовай прыгажуняй, я старанна рабіў выгляд, што ўсё нармальна, хоць добра разумеў, цішком амбацваючы вайсковую папругу з цяжкай металёвай пражкай на сваім поясе, што на гэты раз не пранясе і без наступстваў не абыйдзецца. Надта ж былі раззлаванымі на мяне мясцічы, якія ўжо адкрыта ўголас абяцалі за нахабства “праламіць мне галаву”.

Пасля танцаў мы — з дзясятак рупейскіх хлопцаў — сталі спускацца з драўлянай танцпляцоўкі ўніз. Разумеючы, што нас чакае, ішлі так, быццам на Галгофу. З двух бакоў нас ужо чакаў “калідор” з месцічаў і іх саюзнікаў. Выгляд іх і намеры былі недвухсэнсоўныя і бескампрамісныя, і я зразумеў, што майму жыццю і насамрэч пагражае сур’ёзная небяспека!

Унізе мы інстынктыўна збіліся ў купку, паздымаўшы свае «пражкі». Хочаш ня хочаш, трэба было рыхтавацца да бойкі. (Заканчэнне будзе).