Рапсавая фабрыка БЯСПЕКА
Не сакрэт, што да 6570% прыбытку прыносіць жывёлагадоўля. У тым ліку ад яе патрэбаў залежыць структура пасяўных плошчаў. На працягу апошніх гадоў у КСУП «Гервяты» сеюць крыжакветкавы на тысячы гектарах, а гэта ажно 34% ад раённых плошчаў. Такія аб’ёмы вырошчвання гэтай культуры цалкам апраўданы: з красавіка 2022 года ў гаспадарцы працуе цэх па перапрацоўцы насення рапсу.
Некалькі гадоў назад КСУП не стаў траціць грошы на будаўніцтва з нуля будынка пад гэтую лінію. На тэрыторыі цэха па дарошчванні і адкорме буйной рагатай жывёлы адрамантавалі вялікае памяшканне, дзе і «прапісалася» ўстаноўка па перапрацоўцы рапсавага насення.
– Я тут з пачатку адкрыцця лініі. Да гэтага працаваў на зернесушылцы, быў токарам, трактарыстам. З калегамі прайшлі спецыяльнае навучанне.
Сістэма кіравання камп’ютарная аўтаномная, яна ж адразу паведаміць пра паломку, якую давядзецца выпраўляць уручную. Таму аператарамі на лініі працуюць выключна мужчыны, акрамя мяне гэта Юрый Баравік, Януш Навашынскі і Аляксандр Смольскі, – патлумачыў прэсоўшчык-адціскальшчык Генадзь Лабачэўскі. – Напачатку былі праблемы: не да канца апрацоўваліся зярняты. Прадстаўнікі фірмы, дзе набывалі лінію, наладжвалі яе. Цяпер сістэма працуе, нібыта гадзіннік, кругласутачна. Гэта абумоўлена тым, што, калі спыніць лінію, потым будзе складана ізноў яе запусціць у эксплуатацыю. Таму з напарнікамі працуем па чарзе: суткі праз трое.
Лінія па перапрацоўцы рапсу дзейнічае ў аўтаматычным рэжыме. Задача аператара – сачыць за камп’ютарам і кантраляваць працэс. Да слова, за змену праз здрабняльную ўстаноўку праходзіць каля 15 тон рапсу, які механізавана загружаецца двойчы ў спецыяльныя рэзервуары.
– Зазначу, што наша вытворчасць амаль безадходная. На выхадзе атрымліваем каля 60% жмыху, 39% алею і 1% вадкіх і сухіх адходаў, якія выкарыстоўваюцца для кармлення быкоў і падсцілкі, – патлумачыла інжынертэхнолаг Дар’я Часнойць.
Але перш чым стаць спажыўнымі грануламі і духмяным алеем, рапсавае насенне праходзіць некалькі тэхналагічных этапаў апрацоўкі.
Спачатку чорныя бубкі трапляюць у прыёмны пункт, потым ачышчаюцца ад розных прымесей і трапляюць у накапляльнік. Дзякуючы маніпуляцыям першага прэса алей адціскаецца халодны, другога – гарачы. Масу, якая засталася, экструдар здрабняе і награвае да 96 градусаў. На выхадзе атрымліваецца жмых, а алей праходзіць фільтрацыю і трапляе ў спецыяльныя ёмістасцінакапляльнікі. Усяго ўсталявана чатыры такія рэзервуары рознага аб’ёму, пачынаючы ад 3х тон і заканчваючы 8мю.
– За змену вырабляем каля 5 тон алею, які раз у трычатыры дні сваім транспартам забірае пакупнік, з якім заключаны дагавор, – працягвае інжынер-тэхнолаг.
– У сістэме фіксуюцца ўсе дадзеныя. Напрыклад, за час работы лініі мы атрымалі звыш 2 208 літраў адфільтраванага рапсавага алею.
Жмых уласнай вытворчасці – адзін з кампанентаў камбікормавай сумесі, якая трапляе на кармавыя сталы буйной рагатай жывёлы. Гэта дазваляе гаспадарцы эканоміць сродкі на набыцці бялковай сыравіны.
Як сцвярджаюць спецыялісты, неаспрэчнай перавагай рапсавага жмыху ў рацыёне пагалоўя з’яўляецца яго высокая спажыўная каштоўнасць і дастаткова нізкі кошт атрымання бялку з гэтага корму. Што ў сваю чаргу дазваляе замяніць у рацыёнах розных груп больш дарагі пакупны шрот.
– Мне падабаецца мая работа, сачыць за працэсам работы рапсавай устаноўкі, рабіць справаздачы і ўвогуле весці ўсю дакументацыю па аб’екце, – расказвае
Дар’я Часнойць. – Акрамя гэтага, вясной адказваю за бульбасховішча. Летам – за зернесушылку. Хоць сёлета тэрмін маёй адпрацоўкі заканчваецца, планую застацца ў КСУП «Гервяты». Добраўпарадкаваную кватэру далі, зарплату атрымліваю добрую. Ды і куды я без цэха? За гэты час прывыкла да гуку працуючых механізмаў, як і да прыемнага водару свежа адціснутага рапсавага масла…
Алена ГАНУЛІЧ, фота аўтара.