Скарб, гонар і мараў калыска
Яшчэ ў маленстве я запомніў павучальныя словы Івана Мележа: «Мова — гэта вялікі народны скарб. Яе нельга не паважаць, як нельга не паважаць родны народ». Затым у юнацтве прачытаў яго бессмяротную трылогію «Палеская хроніка» і зразумеў, у чым моц нацыянал
Нездарма Дзень роднай мовы, які адзначаецца 21 лютага, ужо трывала прапісаўся ў нашым нацыянальным календары. Да гэтага патрыятычнага свята ў гарадах, пасёлках і вёсках Беларусі праводзяцца шматлікія тэматычныя мерапрыемствы: дыскатэкі і канцэрты, майстар-класы, лекцыі. Музеі краіны арганізоўваюць публічныя чытанні беларускамоўных твораў. Традыцыйнымі ўжо сталі і дыктоўкі паводле эпахальных твораў нацыянальнай літаратуры.
Несумненна, што ў гэты дзень многія беларусы хоць на некалькі дзясяткаў слоў становяцца больш дасведчанымі, інтэлектуальна пытлівымі і, канечне, патрыятычнымі.
Перакананы, што дзякуючы менавіта такім святам, добразычлівым і эмацыянальным, ціхім і хатнім, штогод прыбаўляецца аматараў беларускай мовы, літаратуры, культуры сярод навучэнцаў, педагогаў, бацькоў, усіх неабыякавых беларусаў.
Я часта бываю ў школах і не магу не адзначыць, якія змястоўныя і прыгожыя ў нас кабінеты беларускай мовы і літаратуры. Хочацца сказаць вялікі дзякуй філолагам сінявокай Беларусі! Нездарма Янка Сіпакоў сцвярджаў: «Толькі праз родную мову чалавек можа стаць беларусам, бо ў ёй хімія і фізіка, гісторыя і батаніка, эканоміка і культура таго, што называецца нацыяй, народам».
Сёння ў нашым рознагалосым свеце налічваецца больш за шэсць тысяч моў, і палова з іх знаходзіцца пад пагрозай знікнення. Менавіта дзеля іх захавання і быў абвешчаны Дзень роднай мовы. Гэтае свята — цудоўная нагода яшчэ раз задумацца пра тую адзіную, якую мы завём матчынай мовай, на якой размаўлялі нашы продкі.
Давайце чытаць беларускіх класікаў, глядзець беларускія пастаноўкі ў тэатрах! І тады вы зможаце не пераставаць здзіўляцца багаццю роднай мовы.
Не сакрэт, што ў ХХІ стагоддзі наша мова здолела праявіць даволі высокую ступень жыццёвасці. Сёння яна актыўна пранікае ў новыя, сучасныя сферы ўжытку: рэкламу, інтэрнэт-прастору. А гэта ўжо сведчыць пра яе рэальную запатрабаванасць, жаданне беларусаў актыўна ёю карыстацца.
Мова жывая, пакуль на ёй гавораць. Мы вывучаем яе ў школе, нядрэнна разумеем беларускія словы, аднак чамусьці мала хто на ёй можа лёгка, без памылак гаварыць. Называюцца і прычыны гэтага: не ведаю, не ўмею, саромеюся, гэта нейкі дыялект… Але ці толькі ў мове тут справа? Звычайна такія скептыкі і па-руску не могуць двух слоў звязаць, выкарыстоўваючы пры размове паганыя нецэнзурныя словы.
Давайце сёлета, у Дзень роднай мовы, памяняем свае адносіны да мовы, нарэшце адважымся і пачнём гутарыць па-свойму! Спачатку на працягу аднаго дня, потым тыдня, года. Усё жыццё!
Да гэтага ёсць яшчэ адна выдатная нагода: у 2022-м мы святкуем таксама 140-годдзе з дня нараджэння знакамітых беларускіх песняроў, стваральнікаў сучаснай літаратурнай мовы Янкі Купалы і Якуба Коласа. Святкуем, каб «людзьмі звацца»!