‘Hij zei tegen zijn studentes: ik kan je maken of breken’

Oud-studenten van de Amsterdamse Theaterschool beschuldigen de Vlaamse acteur Jappe Claes van grensoverschrijdend gedrag. In theaterkringen zijn de verhalen bekend: hij knoopte relaties aan met studentes. ‘Aan Vlaamse theaterscholen gebeuren zulke dingen

BRUSSEL | De Vlaamse acteur Jappe Claes (62), onder meer bekend van rollen in

Daens en De zaak Alzheimer, kwam in opspraak in Nederland. Begin 2014 stapte de acteur op als artistiek leider van de regieopleiding aan de Amsterdamse Theaterschool. Nu blijkt waarom. Oud-studenten en docenten van de school beschuldigen Claes van seksuele relaties met studentes, meldt De Volkskrant. Een groep jonge docenten van de Theaterschool had een onderzoek ingesteld naar hun Vlaamse collega die er sinds 2003 werkte. Uit dat onderzoek bleek dat Claes met verschillende studentes seksuele relaties had. Er is sprake van tien tot twintig studentes. Sommigen gaven ook aan zich door hem geintimideerd te voelen. ‘Hij had een strategie’, zegt een oud-studente. ‘ Eerst werd hij close met een studente, dan ontstond er contact naast school, via sms’jes. Daarna nam hij meisjes mee naar het café en probeerde hij ze te zoenen of aan te raken. Hij nodigde ze uit op zijn hotelkamer. Als ze hem afwezen, reageerde hij heel heftig. Hij zei tegen hen: ik kan je maken of breken.’

Vrijwillig vertrek

Met de verzamelde klachten stapten de docenten naar directeur Jan Zoet, die dan pas drie maanden in dienst was. De directeur zou Claes vervolgens voor de keuze hebben gesteld: ofwel een diepgravend onderzoek, ofwel een vrijwillig vertrek. Het werd het laatste. In de zomer van 2013 maakte de school met een persbericht bekend dat Jappe Claes in januari zou vertrekken als artistiek leider van de regieopleiding. Officiële reden: hij wilde zich meer richten op zijn carrière als acteur. Claes doet de beschuldigingen af als onjuist en ongefundeerd (zie inzet), maar de verhalen dat hij relaties met studentes zou hebben aangeknoopt, zijn in theaterkringen een publiek geheim. ‘Er zijn al jaren geruchten over Jappe Claes’, zegt een Vlaming die nog lesgaf op de Theaterschool. ‘Als het waar is wat daar is gebeurd, en ik denk dat daarvoor toch serieuze indicaties zijn, mag dat niet met de mantel der liefde worden bedekt. Dat de school hem de keuze heeft gegeven om vrijwillig op te stappen, vind ik problematisch. Alsof het nog altijd niet serieus genomen wordt.’ In de Theaterschool wil men niet reageren op het individuele dossier, maar hoofd communicatie Nel van Dijk zegt dat De Volkskrant een onjuist beeld schetst. ‘Alle klachten en signalen die door de leiding van de Theaterschool worden opgevangen, worden opgevolgd. Indien nodig worden er conclusies getrokken en maatregelen genomen. In het recente verleden is dat ook feitelijk gebeurd.’ De school claimt dat is afgerekend met de cultuur waarin docenten seks hadden met studenten. In hetzelfde artikel wordt ook Ruut Weissman beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. Hij was jarenlang artistiek leider van de Theaterschool en als theaterregisseur onder meer bekend van de musical Hij gelooft in mij over André Hazes. Weissman geeft in een reactie wel toe dat hij drie keer verliefd is geweest op een studente. ‘In de jaren tachtig gebeurde dat gewoon, relaties met studenten. Mijn leidinggevenden deden dat ook.’ De Vlaamse docent die nog lesgaf op de Theaterschool, bevestigt dat. ‘De maatschappijvisie van toen was anders. Maar ik weet zeker dat er ook in Vlaanderen grenzen zijn overschreden. Als student aan een kunstopleiding ben je kwetsbaar. Je moet je helemaal blootgeven: als daarvan misbruik wordt gemaakt, is dat verschrikkelijk.’ Volgens een Vlaamse actrice die in 2006 afstudeerde aan de Amsterdamse Theaterschool, balanceren theateropleidingen vaak op de grens tussen wat kan en wat over de schreef gaat. ‘Je werkt aan een voorstelling, gaat op café, wordt samen dronken. Ik kan me voorstellen dat er dan ook soms hotelbezoekjes volgen. Het theater is een wereld waar verleiding op de loer ligt. Dat was ook zo in mijn opleiding, maar tegenover mij zijn docenten nooit handtastelijk geweest.’

In mijn blootje

‘Zelf heb ik ooit een middag in mijn blootje een improvisatie gedaan’, vervolgt de actrice. ‘Toen dacht ik ook wel achteraf: die docent heeft een interessante namiddag gehad. Het is vaak een dunne lijn, en als student kun je moeilijk inschatten waar de grens ligt.’ Acteur Han Kerckhoffs, echtgenoot van Els Dottermans, gaf ooit les aan de Theaterschool. ‘Voor mij is het simpel: je houdt je handen thuis’, zegt hij. ‘Maar dergelijke dingen gebeuren, ook aan Vlaamse theaterscholen. Toen ik vijf jaar geleden stopte met lesgeven aan het Herman Teirlinck Instituut, was er ook een docent die het te bont maakte. Hem aanspreken had geen effect: blijkbaar is het ook de aard van het beestje.’ De meeste scholen hebben gedragsre

gels in hun reglement opgenomen. Volgens Nel Van Dijk zijn intieme relaties tussen docenten en studenten niet geoorloofd. Ook bij het conservatorium waar het Herman Teirlinck Instituut een onderdeel van is, moeten medewerkers een intentieverklaring ondertekenen tegen ongewenst grensoverschrijdend gedrag.

‘Het theater is een wereld waar verleiding op de loer ligt: je werkt aan een voorstelling, gaat op café, wordt samen dronken’

EEN VLAAMSE ACTRICE ‘Ook aan het Herman Teirlinck Instituut was er vijf jaar geleden een docent die het bont maakte’

ACTEUR HAN KERCKHOFFS