De lidkaart van IS: het amateuristische filmpje

IS heeft de aanval in Charleroi opgeëist, bewijs ontbreekt. Vraag is of de terreurorganisatie de claim zal hardmaken.

BRUSSEL | Exact 21 uur. Zo lang duurde het voor Amaq, het officieuze persagentschap van IS, het nieuwsbericht van enkele regels de wereld instuurde zondagmiddag: ‘ een soldaat van IS zat achter de aanslag in Charleroi. Aldus een anonieme insider’. Naast een terreurorganisatie is IS ook een moderne propagandama- chine. Inlichtingendiensten en jihadi’s wereldwijd verslinden hun tweets, nieuwsberichten en tv-reportages. Want zelfs een paar regels in een persbericht reveleren iets over de interne werking van de terreurorganisatie. Over de aanslag in Charleroi bijvoorbeeld. Het statement van IS zegt verder niet meer dan dat de aanval ‘een antwoord is op de oproep om burgers te raken van landen die toebehoren tot de coalitie van de kruisvaarders’. Daarmee zet IS de daad van Babouri in één lijn met de golf van aanslagen deze zomer, van de moordpartijen in Frankrijk tot de aanvallen in Duitsland. De opeisingen zijn woord voor woord identiek, alleen de plaatsnaam en het gebruikte wapen verschillen. Dat geeft critici munitie: een aanslag door een lone wolf eist IS al te gemakkelijk op. Plat opportunisme. Maar zo simpel is het niet.

Lidkaart van IS

Er is niet zoiets als een lidkaart van IS. Het staat ieder vrij om een aanslag te plegen in naam van de terreurorganisatie. Geïnspireerd door, heet dat dan. Maar de leiders van de terreurorganisatie appreciëren het wel als vooraf een seintje wordt gegeven. Daardoor kan de propagandamachine sneller bewijzen dat IS misschien niet als organisatie maar wel als idee achter de aanslag zit. Hoe? Een amateuristisch filmpje van enkele minuten volstaat. Magnanville, Würzburg, Ansbach, Rouen, er is telkens beeldmateriaal waarin de daders trouw zweren. Dat is genoeg. In de uren na de opeising door Amaq verschijnen die amateuropnames dan online. Met als uitzondering de aanslag met de truck in Nice. Maar liefst 36 uur had IS nodig om die op te eisen. (Ter vergelijking: de moord op de priester was na nog geen vijf uur opgeëist.)

De schietpartij in München, de steekpartij in Londen, IS hield zich afzijdig. Goed beseffende dat door te veel foute opeisingen het imago een deuk krijgt

In die anderhalve dag lekten er details over de mogelijke radicalisering van de dader. IS sprong op de kar, maar daarna bleef het stil: geen filmpjes van eigen hand, geen statements. Tot op heden zijn de speurders er niet in geslaagd een duidelijke link met IS te vinden. Normaal gezien laat de terreurorganisatie zich niet op dergelijk opportunisme betrappen – voor zover het om opportunisme zou gaan. De schietpartij in München, de steekpartij in Londen, IS hield zich afzijdig. Goed beseffende dat door te veel foute opeisingen het imago een deuk krijgt.

PR-offensief

Als een aanslag door IS maandenlang gepland en minutieus uitgevoerd is, komt daar vaak wel een PR-offensief aan te pas dat in het niets valt bij de amateuristische filmpjes. Enkele uren na de aanslagen in Brussel was de aanslag al opgeëist, niet met een bericht maar met een uitgebreid verslag met details én een religieuze verantwoording. Voor Charleroi was het bij het ter perse gaan nog wachten op verder bewijsmateriaal. Maar na twee dagen lijkt het momentum al wat gepasseerd te zijn.