Weinig blabla en veel boemboem
Waanzinnige achtervolgingen waarin met geparkeerde auto’s gebiljart wordt en Matt Damon die vooral met zijn vuisten spreekt: in ‘Jason Bourne’ snijdt flitsende actie menselijke emoties iets te vaak de pas af.
Jason Bourne, voormalig CIA-spion met geheugenverlies, was bij zijn aantreden in The Bourne identity (2002) een verademing in het genre van de spionagefilm. Dat kwam doordat hij geen vergezochte gadgets of gevatte oneliners nodig had, maar wel over een geweten beschikte. Eindelijk een film die de spion weer serieus nam. Maar intussen is er de tv-reeks Homeland, die een bipolaire CIAagente als intrigerend hoofdpersonage heeft, en heeft Daniel Craig als blonde 007 een niet te negeren orkaantje door de James Bond-franchise laten waaien. En Jason Bourne? Die is blijven doen waar hij goed in is: voort graven in zijn mistige verleden en opgejaagd wild spelen. En flink geld opbrengen aan de kassa. En dus is daar een nieuwe Jason Bourne-film. Matt Damon keert, met een hint van beginnend grijs haar, voor de vierde keer terug als de voormalige CIA-agent. Ook re- gisseur Paul Greengrass is weer van de partij. Het was al van 2007 geleden, met The Bourne ultimatum, dat Greengrass en Damon samenwerkten. De laatste Bournefilm in de reeks, The Bourne legacy (2012), werd geregisseerd door scenarist Tony Gilroy en moest het doen zonder Damon. In Jason Bourne heeft de voormalige moordmachine van de CIA zich teruggetrokken in de grensstreek tussen Griekenland en Albanië, waar hij als straatvechter aan de bak komt. Bourne komt echter weer in het vizier van de veiligheidsdiensten wanneer hij ervan verdacht wordt geheime documenten van de CIA te willen lekken. De boosaardige CIA-directeur Robert Dewey (Tommy Lee Jones) wil het potje uiteraard liever gedekt houden en zet de jacht in. De scène in Athene waar Bourne klokkenluidster Nicky Parsons (Julia Stiles) ontmoet tijdens rellen voor het Griekse parlement, is zonder meer indrukwekkend. Al doet ze ook hard denken aan The Bourne supremacy, waarin Bourne in Berlijn ook al van de chaos van betogingen profiteerde om af te spreken met Nicky. Een knipoog, of is de inspiratie dan toch stilaan op?
Glimlachen verboden
Jason Bourne is opnieuw een slimme actiefilm die je naar adem laat happen. De typische springerige regiestijl van Greengrass, die graag doet alsof de camera een lijntje coke heeft gesnoven, past wonderwel bij het onderliggende thema van de film: namelijk dat we allemaal door de veiligheidsdiensten en de Facebooks van de wereld in de gaten worden gehouden. Maar het complete gebrek aan humor uit de franchise voelde nog nooit zo killig aan. Jason Bourne is een film die de actie zo serieus neemt dat de personages bijna bijzaak zijn geworden. Hun emotionele arsenaal is net zoals dat van Bourne beperkt tot boosheid of vaag verdriet – glimlachen, laat staan grapjes maken, is ten strengste verboden. Alicia Vikander, getalenteerde actrice met de droevigste wenkbrauwen van Hollywood en omstreken, laat dan maar zien dat ze alle nuances van bezorgd kijken kent. Haar personage, de ambitieuze en dubbelzinnige CIA-analiste Heather Lee, moet Bourne overtuigen om weer in dienst te treden. Riz Ahmed, de van moord beschuldigde moslim uit The night of, speelt als Aaron Kalloor een intrigerende variatie op Mark Zuckerberg, waarin nog zoveel meer zat. De dialogen zijn dan ook summier (er zijn intussen pagina’s volgeschreven over de amper 25 lijnen tekst die Jason Bourne heeft). Tijd om hun personages iets te laten zeggen of voelen, hebben de acteurs gewoonweg niet. Actie, actie, actie: daar draait het om in Jason Bourne. Spectaculair en geloofwaardig tijdens een razend spannende achtervolging op de motor in Athene. Nog specta- culairder en compleet ongeloofwaardig in Las Vegas, waar Bourne als een gek door de straten dendert. Geparkeerde auto’s vliegen door de lucht alsof ze het speelgoed zijn van een dwarse reuzenpeuter. Paul Greengrass kan met zijn actiescènes die stijf staan van de adrenaline, zelfs een lijk reanimeren, maar wij misten een menselijke hartenklop in deze film. En een frisse soundtrack. De uit clichés opgetrokken, iele violen van de Bourne-films zijn we intussen beu gehoord. Jason Bourne is als getroubleerde actieheld dan misschien nog niet helemaal uitgespeeld, het is zonder twijfel tijd om eens een andere plaat op te zetten.