Duitsland laat asielzoekers werken voor 80 cent per uur

WERKGEVERS KRITISCH OVER PLAN Asielzoekers mogen sinds dit weekend werken in Duitsland. Daarvoor worden 100.000 publieke ‘jobs’ gecreëerd. Op veel inkomsten moeten ze niet rekenen: de jobs betalen slechts 80 cent per uur.

BRUSSEL | Fördern und fordern. Aanmoedigen en vragen. Dat is het motto van een nieuwe integratiewet die sinds dit weekend in Duitsland van kracht is. Die verplicht vluchtelingen onder meer om een integratiecursus te volgen. Wie een cursus volgt, kan op dat moment niet het land uitgezet worden. Het opmerkelijkste onderdeel van de wet is de creatie van ééneurojobs. De Duitse regering wil 100.000 van zulke banen creëren voor vluchtelingen. Het gaat vooral over publieke jobs, zoals het onderhouden van een park of helpen in een grootkeuken. Die ‘ jobs’ bestaan al in Duitsland: langdurig werklozen worden zo opnieuw geintegreerd in de arbeidsmarkt. Veel verdienen ze niet: meestal gaat het om 1,05 euro per uur. Ze mogen niet meer dan 20 uur per week werken, en de job niet langer dan zes maanden uitoefenen. Het loon is evenwel niet bedoeld als inkomen – de werklozen mogen hun uitkering houden. Niet-erkende vluchtelingen konden tot nog toe geen gebruikmaken van het systeem. Maar door de nieuwe wet kan dat nu wel, al zijn de voorwaarden aangepast. Asielzoekers zullen slechts 80 cent per uur verdienen. Volgens de Duitse regering is de lagere vergoeding eerlijk, omdat heel wat jobs gecreeerd zullen worden in de opvangcentra, waardoor de vluchtelingen geen verplaatsingskosten hebben. Hebben ze die wel, dan kunnen ze aanspraak maken op een bijkomende vergoeding. Het hele programma van de integratiewet kost 300 miljoen euro, maar rijk zullen de asielzoekers er niet van worden. Wie een hele maand 20 uur per week werkt tegen een vergoeding van 80 cent, strijkt 64 euro op. ‘Maar vergeet niet: dit is geen loon. Het komt boven op de uitkering van 700 à 800 euro’, zegt Holger Schäfer van het Institut der deutschen Wirtschaft.

Tegen de verveling

De arbeidsmarktexpert is geen voorstander van de ééneurojobs. ‘Uit academisch onderzoek weten we dat een ééneurojob werkt voor wie lang werkloos is en sociale vaardigheden verloren heeft. Iemand die de gewoonte om vroeg op de staan en naar het werk te gaan opnieuw moet leren’, zegt Schäfer. ‘Maar dat is niet het probleem bij de vluchtelingen: ze zijn erg gemotiveerd, alleen missen ze de nodige vaardigheden, zoals taal. Het hoofddoel van de maatregel is dus verveling tegengaan.’ Schäfer zou het geld anders beste- den. ‘De overheid kan beter investeren om de tijd die nodig is om een verblijfsvergunning te krijgen in te korten. Nu duurt dat gemiddeld zes tot acht maanden.’

Werkgevers kritisch

In principe zouden Duitse werkgevers door de nieuwe wet vluchtelingen voor minder dan één euro kunnen tewerkstellen. ‘Maar dan moeten ze wel kunnen aantonen dat het een aanvullende taak is, die niet door markt gedaan kan worden. In de praktijk zijn er niet veel jobs die daaraan voldoen.’ Duitse werkgevers staan niet te springen voor het plan. Om asielzoekers een zinvolle bezigheid te geven hebben we geen nieuw programma nodig, zei de werkgeversfederatie BDA. Ze willen dat de regering inzet op opleidingen en integratie in de reguliere arbeidsmarkt. Ze vrezen dat de ééneurojobs reguliere arbeidsplaatsen zullen inpikken. Een andere werkgeversfederatie, Die Familienunternehmer, wil dat de overheid bedrijven maandelijks duizend euro per asielzoeker geeft om hen op te leiden en Duits te leren. De nieuwe wet moet helpen om de Duitsers opnieuw achter Merkels vluchtelingenbeleid te krijgen. Of dat lukt, is maar de vraag. Van de asielzoekers uit de acht belangrijkste niet-Europese landen werkten er in mei bijna 100.000, een stijging met een derde tegenover een jaar eerder. Maar het aantal uitkeringstrekkers uit dezelfde landen steeg in dezelfde periode met 79 procent tot 304.000. Uit een bevraging van de Duitse openbare zender ARD blijkt dat twee derde van de Duitsers niet langer achter het vluchtelingenbeleid van Merkel staat.

‘De overheid kan beter investeren om de tijd die nodig is om een verblijfsvergunning te krijgen in te korten’