Concurrentiewaakhond zwaar onderbemand
Vicepremier Kris Peeters klaagt dat er te weinig concurrentie is, onder meer in de telecomsector. Maar tegelijk is de Belgische mededingingsautoriteit, die onder zijn bevoegdheid valt, zwaar onderbemand. Ze beschikt slechts over 26 van de voorziene 50 à 5
BRUSSEL | Vicepremier Kris Peeters (CD&V) klaagt dat er te weinig concurrentie is, onder meer in de telecomsector. Maar tegelijk is de concurrentiewaakhond, die onder zijn bevoegdheid valt, schromelijk onderbemand. Hij beschikt maar over 26 van de nodige 40 à 45 onderzoekers. ‘ We kunnen al vier jaar niet aanwerven’, zegt Jacques Steenbergen, voorzitter van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA), die onder meer moet nagaan of bedrijven illegale prijsafspraken maken. Door de onderbemanning moet de waakhond ‘heel selectief ’ zijn in de onderzoeken die hij voert. Volgens een rapport van Global Competition Review wegen de personeelsproblemen op de performantie. De organisatie zet BMA op een 34ste plaats. Alleen de Indiase waakhond scoort slechter. Peeters werkt intussen aan een nieuw KB en maakt zich sterk dat er begin volgend jaar twintig extra mensen aangeworven kunnen worden.
BRUSSEL | Waarom is de inflatie in België zo hoog? Minister van Economie Kris Peeters (CD&V) heeft zijn diensten de opdracht gegeven om dat te onderzoeken. Daarbij is ook de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) betrokken. Dat is de waakhond die onder meer illegale prijsafspraken bestraft. Maar door een ontstellend personeelstekort doet hij dat veel minder dan hij zelf zou willen. De autoriteit moet in principe over 40 à 45 onderzoekers beschikken. ‘ Maar vandaag hebben we er 28, en ik vrees dat het er binnenkort nog maar 26 zijn’, zegt Jacques Steenbergen, de voorzitter van de BMA. Sinds de oprichting in 2013 kan de waakhond geen personeel aanwerven of bevorderen omdat het noodzakelijke personeelsstatuut er nog steeds niet is. ‘En ook voor de oprichting was er al een aanwervingsstop. Dat betekent dat we al vier jaar niemand kunnen aanwerven. Dat is een hallucinante situatie’, zegt Steenbergen. ‘We zijn met minder en minder’, valt Véronique Thirion, auditeurgeneraal bij de BMA, hem bij. ‘Mensen raken gedemotiveerd. Het is heel frustrerend.’
Hogere prijzen
Een mededingingsautoriteit is nochtans erg belangrijk om de consument te beschermen. Zonder goede waakhond kunnen bedrijven illegale prijsafspraken maken, of zonder veel problemen marktmacht verwerven en misbruiken. Dat leidt uiteindelijk tot minder keuze en hogere prijzen. Hoe kan het dat een belangrijke overheidsdienst al vier jaar geen personeel kan aanwerven? ‘De vorige regering heeft nagelaten om het statuut te regelen’, klinkt het bij het kabinet-Peeters. ‘De mededingingsautoriteit heeft zelf een statuut proberen uit te werken, maar na meer dan een jaar was er nog niet echt vooruitgang geboekt. De minister heeft een voorstel uitgewerkt dat aanvaardbaar is voor alle partijen.’ Volgens Peeters zijn de nodige adviezen aangevraagd, maar is er nog geen goedkeuring in de ministerraad. Bij de BMA verwachten ze dat het personeelstekort niet snel opgelost zal zijn. ‘Een nieuw kb moet nog behandeld worden door de kabinetten en door de Raad van State. Dat is er niet voor november. Tegen dat er dan mensen aan- geworven zijn, is het Pasen’, zegt Steenbergen. Peeters maakt zich sterk dat er begin dit jaar al ongeveer twintig ambtenaren aangeworven kunnen worden. De regering heeft er zelf alle belang bij om er snel werk van te maken. Een mededingingsautoriteit brengt immers fiks meer op dan ze kost. Vorig jaar gaf de waakhond onder meer supermarkten een boete van 174 miljoen euro, geld dat rechtstreeks in de schatkist terechtkomt. De totale kosten van de autoriteit bedroegen in 2015 8,4 miljoen euro.
Reputatie
De onderbemanning van de waakhond weegt op de reputatie, die al niet bijster goed was. In het recente jaarlijkse rapport van Global Competition Review krijgt België 2,5 op 5. Alleen India doet het slechter. ‘België is al van in het begin het kneusje van de klas’, zegt Johan Ysewyn, mededingingsadvocaat bij het kantoor Covington & Burling. ‘De reorganisatie in 2013 moest onze reputatie opkrikken. De kwaliteit is nu veel beter’, zegt Ysewyn. ‘Dat zie je onder meer in de beslissingen, die zeer goed beredeneerd zijn. Maar het is duidelijk dat de autoriteit volkomen onderbemand is.’ De BMA bevestigt dat het schrij-
Zonder goede waakhond kunnen bedrijven illegale prijsafspraken maken, of zonder veel problemen marktmacht verwerven en misbruiken
nende personeelstekort weegt op de performantie. ‘Er is onvoldoende capaciteit om zaken aan te pakken. Voor elk dossier dat je opent, moet je mensen van een bestaand dossier halen. Maar met een minimale bezetting heb je die marge niet’, zegt Steenbergen. ‘Het is gevaarlijk om te veel zaken te beginnen, want je moet die in een redelijke termijn kunnen afwerken.’ Thirion bevestigt dat de waakhond ‘heel selectief ’ moet zijn. Bovendien wordt de planning vaak doorkruist door fusiedossiers. De onderzoeken naar de toelaatbaarheid van een fusie moeten binnen een vaste termijn worden afgerond. Volgens Global Competition Review zou er ook niets gedaan worden met minstens twee bedrijven die kartelafspraken opgebiecht hebben. Maar Thirion ontkent dat. ‘We volgen elk dossier op. Maar dat is niet altijd even zichtbaar, bijvoorbeeld wanneer we extra informatie opvragen of een huiszoeking voorbereiden.’ Volgens Thirion is het ook nonsens dat de onderbemanning van de autoriteit tot meer inflatie leidt. ‘Het inflatieprobleem bestaat al langer. Dat ligt niet aan de nieuwe autoriteit. Er zijn ook meer bedrijven die kartelafspraken opbiechten, niet minder.’