België voert druk op Algerije op

Kan het afschaffen van de visumplicht voor Algerijnse diplomaten Algerije vermurwen om eindelijk een akkoord te sluiten over het terugsturen van illegale onderdanen? De regering wil de forcing voeren, desnoods via de harde weg.

| Algerije is al jaren de achilleshiel van ons gedwongen terugkeerbeleid, maar nooit was het probleem zo urgent als na de aanslag in Charleroi dit weekend. De politieke druk op staatssecretaris Theo Francken (N-VA) wordt groter om een oplossing te forceren voor de duizenden illegale Algerijnen die in ons land blijven. Het dossier blijft hem achtervolgen. De voorbije dagen benadrukte Francken steeds dat Algerije elke samenwerking weigert. Nochtans hebben andere Europese landen zoals Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk al veel langer een bilateraal akkoord met Algerije om onderdanen terug te sturen. Waarom lukte het België dan nog niet? ‘Italië gooit veel geld aan tegen zijn akkoorden met Maghreb-landen’, zegt Freddy Roosemont, directeur-generaal van de Dienst Vreemdelingenzaken. ‘ Het is niet de Belgische traditie om dat te doen, daarvoor zijn we ook een te klein land. Om tot een echt goede samenwerking te komen, Een goede samenwerking is wederzijds vertrouwen heel belangrijk.’ Beide partijen moeten er iets bij te winnen hebben, klinkt het. Algerije klaagt bijvoorbeeld al langer de ‘erg trage’ toe- kenning van visa voor Algerijnen aan. Nu lijkt Francken Algerije wat tegemoet te willen komen om toch een bilateraal akkoord uit de brand te slepen. ‘Het zit Algerije hoog dat voor hun diplomaten nog altijd een visumplicht geldt. We kunnen erover nadenken om die visumplicht af te schaffen’, zegt de staatssecretaris aan De Standaard. Tegelijk gaan binnen de regering ook stemmen op om het spel desnoods ook hard te spelen. Ontwikkelingshulp als pasmunt gebruiken is geen optie. Dat ligt te gevoelig. Er wordt wel aan herinnerd dat België in 2001 al eens twee weken het loket voor visa van de Belgische ambassade in Moskou heeft gesloten. Ons land wilde Rusland zo onder druk zetten om de toevloed van Russische asielzoekers te stoppen. ‘Na twee weken was het probleem opgelost’, klinkt het. ‘ We moeten durven onze tanden tonen.’ Francken zegt nog dat hij op creatieve pistes blijft werken om het aantal repatriëringen op te krikken, ‘ook de pistes die ik tijdens mijn oppositieverleden heb geopperd.’ Een van die ideeën was het huren van plaatsen in een gesloten opvangcentrum in Nederland.

In 2001 sloot België het loket voor visa in Moskou om Rusland onder druk te zetten. ‘We moeten durven onze tanden tonen’

BRUSSEL | In 2015 vroegen amper 139 Algerijnen in ons land asiel aan. Tegelijk gaf de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) 3.100 bevelen aan Algerijnen om het grondgebied te verlaten. Waar komen ze vandaan als ze hier geen asiel aanvragen? ‘Het profiel van de illegale Algerijn is een alleenstaande man tussen 25 en 40 jaar die met een visum legaal naar Europa komt, meestal Frankrijk of Spanje, na het verstrijken van dat visum in de illegaliteit probeert te overleven en na verloop van tijd naar België doorreist’, zegt Freddy Roosemont, directeur-generaal van DVZ. ‘Hij blijft hier vaak jaren onder de radar, woont bij vrienden of familie, ergens tussen Antwerpen, Brussel en Charleroi, werkt in het zwart of belandt in de drugshandel.’ Het lijkt wel het profiel van Khaled Babouri, die vorig weekend in Charleroi twee agentes met een machete verwondde. Ze zijn met duizenden, de Algerijnen die hier niet zouden mogen zijn. Tot zijn frustratie krijgt Theo Francken (N-VA) ze het land maar niet uitgezet. Reden: er is geen terugname-akkoord met Algerije. Algerije wil dat niet en werkt meer tegen dan mee. Maar waarom hebben enkele andere Europese landen zoals Duitsland (sinds 1997), Italië (2000) en het Verenigd Koninkrijk (2006) dan wel zo’n akkoord? ‘Een akkoord is maar waardevol als de samenwerking goed verloopt, maar Algerije is sluw’, zegt Roosemont. ‘Het weet dat Europa sinds 2002 een mandaat heeft om voor alle EU-lidstaten over een terugname-akkoord te onderhandelen, maar heeft daar niet veel bij te winnen. Algerije onderhandelt liever bilateraal, omdat het dan meer uit de brand kan slepen.’ België moet dus ook iets te bieden hebben.

KOOP HET AKKOORD AF

Na jaren onderhandelen sloot ons land dit jaar eindelijk een akkoord met Marokko over de terugkeer van sans-papiers. In ruil beloofde ons land bij de EU te lobbyen om het vrijhandelsakkoord te herstellen. Ook geld is altijd goede smeerolie in diplomatie. Kijk naar de omstreden vluchtelingendeal tussen de EU en Turkije. ‘Italië heeft veel geld over voor terugname-akkoorden met Algerije en Tunesië’, weet Roosemont. ‘Het is niet de Belgische traditie om dat te doen, daarvoor is ons land te klein.’ Ook ontwikkelingshulp voor Algerije is geen pasmunt, omdat ons land doelbewust met enkele partnerlanden werkt (zoals Marokko, Congo en Burundi). ‘Maar wat in de balans ligt, is opleiding en vorming’, zegt Roosemont. ‘Algerije zegt een achterstand te hebben in zijn bevolkingsregister. Wij zouden ambtenaren kunnen sturen om hen daarbij te helpen.’

VERLEEN SOEPELER VISA

Francken zou het spel hard kunnen spelen en weigeren om nog één visum aan een Algerijn te ge- ven zolang Algerije tegenwerkt om landgenoten weer op te nemen. Maar hard to get zou de diplomatieke relaties alleen verder verzuren. Roosemont: ‘ Een goede samenwerking is een kwestie van wederzijds vertrouwen.’ Zo klaagt België over de illegale migratie van Algerijnen, maar klaagt Algerije al jaren over de ‘erg trage’ toekenning van visa voor Algerijnen die naar België willen reizen. Een ‘permanente overleg- en coördinatiewerkgroep’ moest in 2013 (onder Maggie De Block) ‘duurzame oplossingen’ zoeken voor beide problemen. ‘We hebben al veel gedaan’, zegt Roosemont. ‘De infrastructuur van de Belgische ambassade in Algiers is verbeterd, zodat wie er een visum aanvraagt niet meer uren in de blakende zon moet wachten. Er is een ‘fast track’ voor zakenlui die regelmatig tussen Algerije en Eu- ropa reizen. We doen ook ons best om visumaanvragen niet te lang te laten aanslepen. Dat is geen absolute prioriteit, maar wachten wekt onvrede. Dit zou geen struikelblok meer mogen zijn.’

ZOEK OMWEGEN

De identificatie van Algerijnen is dat wel. ‘Door de geschiedenis van GIA-terreur in Algerije is het land zeer beschermend. Voor het iemand terugneemt, wil het zeker zijn dat die persoon een Algerijn is en geen slechte bedoelingen heeft’, zegt Roosemont. ‘Eenmaal het die zekerheid heeft, werkt Algerije mee.’ Europa zorgt er dus best zelf voor dat er geen discussie meer over de identiteit van migranten kán bestaan. Hoe? Door het VIS: Visa Information System, dat sinds vorig jaar werkt. Het principe is eenvoudig: elk Europees land dat een visum aan een derdelander aflevert, voert diens identiteitsgegevens in de databank in. Als die persoon jaren later in een ander EU-land opduikt, krijgt dat land door het VIS duidelijkheid over de identiteit. Zonder discussie. Roosemont: ‘Het VIS biedt geen oplossing voor alle Algerijnen onder de radar, maar wel voor alle nieuwe aanvragers.’ Het maakt de mazen in het net kleiner en de weerstand van landen zoals Algerije een stuk nuttelozer.

België klaagt over de illegale migratie van Algerijnen, Algerije klaagt al jaren over de ‘erg trage’ toekenning van visa