Turkije blaast warm en koud over Navo
Hoe groot is de kans dat het tot een breuk komt tussen Turkije en de Navo? Vanuit Ankara klonk gisteren kritiek op het militaire bondgenootschap. Maar voorlopig blijft het bij speldenprikjes.
BRUSSEL | De ontmoeting tussen de Turkse president, Recep Tayyip Erdogan, en zijn Russische collega, Vladimir Poetin, zinderde gisteren nog flink na. Vooral over de gevolgen voor de Turkse samenwerking met Europese Unie en de Navo werd duchtig gespeculeerd. De Navo zelf liet weten dat er voor het militaire bondgenootschap niets verandert. ‘Turkije is en blijft een gewaardeerde bondgenoot die een substantiële bijdrage levert aan de gezamenlijke inspanning van de Navo. Het lidmaatschap van Turkije staat dan ook helemaal niet ter discussie’, was te lezen in een mededeling. Maar vanuit Turkije klonken andere – tegenstrijdige – geluiden. Opvallend was de uitspraak van Ibrahim Kalin, de woordvoerder van Erdogan. Volgens hem is het normaal dat Turkije op zoek gaat naar ‘alternatieven’ voor militaire samenwerking aangezien Turkije na de mislukte coup niet de nodige steun heeft gekregen van zijn westerse bondgenoten. Dat ‘gebrek aan steun’ ligt de Turkse regering als een baksteen op de maag. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Mevlüt Cavusoglu, vindt dat Europa ‘ernstige vergissingen aan het maken is’. Gisteren klaagde hij opnieuw over het anti-Turkse sentiment in Europa en vijandigheid tegenover Erdogan. ‘Als het Westen op een dag Turkije verliest, komt dat niet door Turkijes relaties met Rusland, China of de moslimwereld, maar zal het zijn eigen schuld zijn.’ Ook Cavusoglu legde de nadruk op de mankementen van de samenwerking met de Navo. ‘Turkije wilde met Navo-partners samenwerken voor de ontwikkeling van raketinstallaties. De resultaten zijn tot nog toe niet bevredigend. Dan is het toch normaal dat we andere opties bekijken.’
Dat Turkije na de mislukte coup niet de nodige steun heeft gekregen van zijn westerse bondgenoten, ligt Ankara zwaar op de maag
Admiraal vraagt asiel
Maar hoe reëel is het scenario dat Turkije breekt met de Navo en de Europese Unie? Cavusoglu voegde eraan toe dat zijn kritiek niet moet worden gezien als een ‘stap tegen de Navo’. Ook de Turkse ambassadeur bij de Navo sprak gisteren vooral verzoenende taal. Aan Reuters liet hij verstaan dat er sinds de ontmoeting tussen Erdogan en Poetin ‘helemaal niets veranderd is’ voor de Navo. Analisten wijzen erop dat de hernieuwde samenwerking tussen Moskou en Ankara in de eerste plaats economisch is. Militairstrategisch blijft Turkije zijn Navo-bondgenoten trouw. Toch kan de relatie tussen Ankara en Washington verder verzuren. Erdogan zal de vraag tot uitlevering van Fethullah Gülen – in zijn ogen de kwade genius achter de coup – niet laten vallen. De kans dat de huidige Amerikaanse regering daarop ingaat, is erg klein. Gisteren raakte ook bekend dat een Turkse admiraal die op een Navo-basis in Virginia werkte, in de VS asiel heeft aangevraagd. Ankara had een arrestatiebevel tegen de man uitgevaardigd. Ook dat kan een diplomatiek gevoelig dossier worden.
Doodstraf
De Turkse Navo-ambassadeur sprak ook sussende taal aan het
adres van de Europese Unie. De Europese leiders zijn erg bezorgd over de Turkse plannen om de doodstraf opnieuw in te voeren. Als dat gebeurt, gaat de deur voor toetreding tot de EU helemaal dicht. Maar volgens de ambassadeur is het lang niet zeker dat die doodstraf opnieuw ingevoerd wordt. ‘De discussie is geopend, maar dat kwam vooral omdat de volkswoede onmiddellijk na de couppoging zo groot was.’ Toch blijven vanuit Europa negatieve signalen komen over een eventueel Turks EU-lidmaatschap. De Oostenrijkse kanselier Christian Kern zei gisteren dat hij daarover een ‘fundamenteel debat wil’. Het najaar belooft heet te worden. Dan moet de EU de knoop doorhakken over het visumvrij reizen van Turken richting Europa. Voor Erdogan is het cruciaal dat de EU dit toestaat. Maar Europa aarzelt. Een beslissing werd al eens uitgesteld. De hete aardappel kan echter niet worden doorgeschoven. Cavusoglu heeft al geëist dat de Turken vanaf oktober visumvrij moeten kunnen reizen.