‘Eerst kregen we dit stuk aan de straatstenen niet kwijt’
‘Us/Them’ van het Brusselse Bronks, jeugdtheater over een gijzelingsdrama, is een hit op een festival in Edinburgh. Carly Wijs: ‘Na de aanslagen had ik misschien een andere voorstelling gemaakt.’
Vijf sterren in The Guardian: die moet je verdienen. De Britse krant pikte Us/Them van Bronks eruit als ‘speels, pijnlijk grappig maar ook zeer ontroerend’. Merkwaardig ook, zo schreef de recensente, hoe een voorstelling die voor een familiepubliek gemaakt is, zo volwassen kan zijn. De lof, ook van andere kranten, kwam halfweg op The Fringe, het legendarische kunstenfestival in Edinburgh. Het resultaat: volle zalen en veel publiciteit.
Us/Them ( Wij/Zij) koos geen evident onderwerp. Theatermaakster Carly Wijs laat ons door de ogen van twee kinderen kijken naar een gijzeling in de Russische stad Beslan in 2004. Tsjetsjeense rebellen drongen een school binnen en hielden een groep mensen vast in een oververhitte turnzaal. Uiteindelijk kwamen er 186 kinderen om.
Had u het succes in Edinburgh verwacht?
‘Dit is toch bijzonder. Bij de première in 2014 raakte Bronks de voorstelling aan de straatstenen niet kwijt. Elf keer speelde ze toen, met inbegrip van de try-out. Na de selectie in het Theaterfestival begon het wel te lopen: er kwam een Engelse en Franse versie. Over de Britse reactie waren we onzeker. In Nederland en Vlaanderen is het jeugdtheaterpubliek behoorlijk wat gewend. Over de plas vind je nog een licht paternalistische, beschermende houding tegenover wat kinderen mogen zien. Maar nergens kregen we te horen: laat de kids maar beter thuis. Integendeel, er was verbazing dat we zo’n ingewikkeld thema toch bespreekbaar maken voor negenjarigen.’
Uw voorstelling gaat over hoe
kinderen extreme situaties registreren.
‘Ze doen dat op een manier die absurd overkomt. Door iets tot een rekensom te herleiden. Of door te redeneren dat urine uiteindelijk ook drinkbaar moet zijn bij grote dorst.’
‘Us/Them’ dateert van voor de terroristische aanslagen. Hebt u uw mening intussen kunnen toetsen?
‘Ik woon met mijn zoontje in Molenbeek en zag welke indruk de eerste lockdown op hem maakte. Na Parijs had ik misschien een andere voorstelling gemaakt. Een kind objectiveert. Het lijkt geen mening te hebben, geen idee zelfs. Maar na Parijs en Brussel werd dat toch anders.’
Hoe scoor je in Edinburgh tussen 3.500 andere projecten?
‘Dit is echt een wedstrijdje theater, waar gezelschappen zwemmen of verzuipen. Veel danken we aan Big in Belgium, een gezamenlijke presentatie van Vlaamse gezelschappen op The Fringe. Dat is intussen een kwaliteitslabel.’ ‘Voor een Britse tournee is er intussen veel interesse. Die komt er, maar concrete afspraken zijn er nog niet.’
‘Over de Britse reactie waren we onzeker. Maar nergens kregen we te horen: laat de kids maar beter thuis’ CARLY WIJS Theatermaakster