Meest mysterieuze ster wordt nóg vreemder
De intrigerendste ster van het moment, waar een onbekende macht met de dimmer lijkt te spelen, werd zopas nog griezeliger: iets of iemand prutst ook aan de lamp zelf. Astronomen staan voor een raadsel.
Een officiële naam heeft ze nog niet, maar ze kreeg wel al twee bijnamen: astronomen zijn duidelijk geïnteresseerd in ster KIC 8462852. Wat wil je? Af en toe duikt haar lichtsterkte plots zo’n twintig procent omlaag, maar niet in een vast ritme. Dat zou op nietnatuurlijke signalen kunnen wijzen. En nu blijkt dat ze al die tijd onder onze neus ook nog langzaam minder helder is geworden. Astronome Tabetha Boyajian meldde in september vorig jaar haar ontdekking van de ster in een artikel getiteld ‘Where’s the flux?’ Inderdaad: waar is het licht heen? Sindsdien hebben astronomen het ofwel over de Ster van Tabby, ofwel over WTF (naar de titel van het artikel, maar ook een verwijzing naar de grote verbazing die het fenomeen de afgelopen maanden heeft gewekt).
E.T. phone home
Dipjes in het licht van een ster wijzen normaal op planeten die tussen haar en ons passeren, en haar licht even afdekken. Maar dat hoort met regelmaat te gebeuren. En altijd weer even sterk; niet de ene keer min 15 procent, en de volgende min 22 procent. Een onregelmatig ritme zou kunnen ontstaan door een nog niet volledig afgebouwde, of een gedeeltelijk uiteengevallen Dysonbol. Dat is een structuur die een energiehongerige beschaving rond haar ster bouwt, om zo veel mogelijk van de uitgestraalde energie op te vangen. (Het fenomeen werd trouwens genoemd naar de fysicus die op het idee kwam, niet naar de stofzuiger.) Had Boyajian de home van E.T. gevonden? Maar twee weken luisteren met twintig radiotelescopen ving geen enkele activiteit op. Laserpulsen zijn evenmin gezien. De ster is vijftienhonderd lichtjaar hiervandaan, zodat die signalen kort na de val van het Romeinse rijk vertrokken zouden moeten zijn. Dat ze toen geen radio en geen lasers hadden, tot daar aan toe, maar wel een gigantische Dysonbol? Zouden het dan de brokstukken van twee gebotste planeten kunnen zijn, die in een onregelmatig patroon langs ster WTF passeren? Klopt niet met de infraroodstraling die we meten. Een chaotische zwerm kometen die door het WTF-stelsel zwerft? Zou kunnen, maar waarom zien we zo’n patroon van dipjes dan nergens anders? Mysterie! Toen ze eenmaal wisten waar ze moesten kijken, zijn twee astronomen in de oude opnamen van de Kepler-ruimtetelescoop gedoken. En toen werd het nog vreemder, rapporteren ze nu op de webstek arxiv.org, waar ook het originele artikel van Boyajian verscheen. De jongste vier jaar ging de Ster van Tabby steeds zwakker schijnen, maar – alweer – in een raar tempo. De eerste duizend dagen ging er 0,34 procent af, de volgende tweehonderd dagen 2 procent, en sindsdien is het tempo weer als voorheen. De onderzoekers bekeken 550 vergelijkbare sterren, maar geen een die zich zo gedroeg. Conclusie: ‘Geen enkel bekend of geopperd fenomeen kan deze lichtcurve volledig verklaren.’ Raadsel bovenop mysterie!
Crowdfunding
Tabby Boyajian krijgt er de kriebels van. Ze startte een crowdfunding, om de ster langdurig te kunnen observeren. Want tijd op een telescoop is enorm duur, terwijl je soms langer dan een jaar moet blijven kijken om WTF op een dipje te betrappen. Binnen een maand had ze genoeg geld om een jaar observatietijd te kopen, bovenop de 200 dagen die het Las Cumbres-telescopennet haar cadeau deed. De Kepler-telescoop blijft de komende maanden jammer genoeg volledig onbeschikbaar. Hoe uniek WTF ook is.
Geen enkel bekend of geopperd fenomeen kan de lichtafname van WTF volledig verklaren