Ik dat het goed kon komen’

Hutu-bevolking had Tutsi’s vervolgens aangevallen met pijlen, speren en machetes. De lokale overheid bleek weinig te hebben ondernomen om dat te verhinderen. Enkele honderden Tutsi’s kwamen om. Voor het eerst zag ik doorkliefde, nog bloedende hoofden. Kruiwagens voerden nog meer lijken aan en kieperden ze op een hoop.’ koning Boudewijn vergeefs voor mijn terugtrekking uit Kigali. Toch heb ik niet genoeg redenen om te betwijfelen dat het hem met menens was met de hervormingen.’

‘Toen de genocide uitbarstte, was het vredesakkoord al acht maanden oud. De VN-soldaten waren al in Rwanda en het gematigde politieke centrum radicaliseerde razendsnel. Was de genocide te vermijden? Om daarop te kunnen antwoorden, zou ik zeker moeten weten dat we toen écht ieders agenda kenden. Wisten we zeker in welk stuk, en met welke actoren, we meespeelden?’

‘We weten nog steeds niet of er een alomvattend, vooropgezet plan was. Het is lang niet de enige onbeantwoorde vraag. Waarom gebeurde er internationaal zo weinig onderzoek naar de moord op president Habyarimana? Het zou zeer cynisch zijn als dat potje dicht werd gelaten om de “stabiliteit” niet in het gedrang te brengen. Rwanda is misschien stabiel, maar Burundi en Congo zijn dat helemaal niet.’ terugtrekking van álle vredestroepen ging bepleiten, viel me zeer zwaar.’

‘Ik was trots dat er Belgische vredessoldaten in Rwanda waren. Dat we niet alleen voor democratisering en mensenrechten ijverden, maar ook bereid zijn geweest militairen te sturen, die de afspraken waarvoor we zo hadden gepleit, zouden helpen uitvoeren.’

‘Dat was intimidatie. Ik ben heel verongelijkt over die uitspraak. Hij zei dat om wat er in 1959 is gebeurd ( de Hutu’s kwamen toen in opstand tegen de Tutsi-elite, die de Hutu-meerderheid jarenlang had gedomineerd. Tutsi’s – ook Kagame’s familie – vluchtten massaal naar de buurlanden, red.). Ik zou erg graag, zonder vooringenomenheid, vandaag nog eens met Kagame praten.’