Hoe Peking klikspanen in toom houdt
Chinese leiders gaan ver om hun macht veilig te stellen. De mysterieuze kidnapping van een Chinese topzakenman in Hongkong kan in dat plaatje passen. Xiao Jianhua zit vast op het vasteland, waar de partij een oogje in het zeil kan houden.
VAN ONZE REDACTRICE GISELLE NATH
BRUSSEL | De dag voor Chinees Nieuwjaar is een dag van familiebezoekjes en stille straten. Dat kwam de vijf Chinezen die Xiao Jianhua in zijn luxesuite ophaalden, goed uit. Volgens Reuters werd Jianhua meegenomen in een rolstoel met een kap over het hoofd. Aziatische media berichten dat hij vrijwillig volgde, begeleid door twee vrouwelijke bodyguards.
Dat communistisch China zo openlijk durft ingrijpen in de ‘ speciale bestuurlijke regio’ Hongkong is voor velen zorgwekkend. Maar de verdwijning van Jianhua heeft ook politieke relevantie. Probleem: er zijn ook veel rookgordijnen.
Wie is Xiao Jianhua?
Xiao Jianhua (1972) ging al als veertienjarige naar de elite-universiteit van Peking. Hij werd er hoofd van de officiele studentenvereniging en bleef de partij trouw tijdens de studentenbetogingen op het Tiananmenplein (1989). Hij koos voor het zakenleven. Goede connecties met Chinese leiders waren daarbij onmisbaar. Jianhua wordt wel eens de financier van de partijelite genoemd. In 2013 investeerde hij nog miljoenen in bedrijven van familieleden van president Xi Jinping.
Via zijn Tomorrow Group heeft Jianhua aandelen in alle industrietakken en in de banksector. Zijn vermogen wordt geschat op minstens 5,8 miljard dollar. En toch: een paar dagen na zijn verdwijning berichtte Forbes dat Xiao officieel zelfs geen aandeelhouder is in die Tomorrow Group.
Weten we al meer over die verdwijning?
Xiao heeft de grens tussen Hongkong en communistisch China overgestoken. Dat weten we zeker. Anonieme maar geloofwaardige bronnen melden dat de politie Xiao op het vasteland in Speelt president Xi Jinping hier de rol van witte ridder, of is hij bang dat Xiao gaat klikken? bewaring houdt.
Volgens Xiao’s eigen online berichtjes op zijn bedrijfsaccount is hij niet ontvoerd, maar in behandeling in het buitenland voor gezondheidsproblemen. Dat verscheen ook in paginagrote krantenadvertenties. Maar geloofwaardig is het niet echt. Xiao’s echtgenote sloeg namelijk wel alarm bij de politie van Hongkong. Zij zou nu gevlucht zijn naar Japan.
Waarom willen Chinese leiders Xiao vasthouden?
In oktober herverdeelt de Partij de macht op een vijfjaarlijks congres. President Xi Jinping wil zo veel mogelijk vertrouwelingen aan de macht krijgen én zijn rivalen blokkeren. Maar dan moet de Chinese economie stabiel blijven. Zakenmannen als Xiao kunnen snel grote hoeveelheden geld uit het land halen. Dat veroorzaakt abrupte schokken op de beurs, zoals in 2015 gebeurde. Xi ziet Xiao dus als een financieel en politiek risico.
Een andere verklaring is dat Xiao veel weet over hoe de Chinese leiders hun geld beheren. In China zijn partij en bedrijfswereld één geheel. Elk bedrijf heeft een officiële partijfunctionaris, en de 70 rijkste partijleden in het Volkscongres zijn 117 miljard dollar waard. Ter vergelijking: de 535 leden van het Amerikaanse Congres hebben samen 10 miljard dollar.
Die verwevenheid brengt schimmige deals en omkoopschandalen met zich. Volgens Chinese bronnen werkt Xiao mee aan een onderzoek naar corruptie. Maar speelt Jinping hier de rol van witte ridder, of is hij bang dat Xiao kan klikken over zijn eigen familie? Niemand die het zeker weet.
Dat de gekidnapte Xiao Jianhua voorlopig geen geld zal geven aan Xi’s politieke rivalen is intussen mooi meegenomen.