Europa reageert verdeeld opprovocaties
| De Turkse president Recep Tayyip Erdogan was gisteren erg scherp voor ‘Europese landen die weigeren Nederland te veroordelen’ nadat dat de toegang had geweigerd aan twee Turkse ministers die campagne kwamen voeren voor het referendum over de nieuwe Turkse grondwet. ‘ Nederland gedraagt zich als een bananenrepubliek’, zei hij.
Ankara eist excuses van Nederland en dreigt met harde sancties. Premier Mark Rutte weigert excuses aan te bieden en dreigde op zijn buurt met maatregelen als de Turkse regeringsleden niet ophielden de Nederlanders met de nazi’s te vergelijken.
Minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu was van plan zaterdag in Rotterdam bij de Turkse diaspora ja-stemmen te ronselen voor de nieuwe grondwet die de president schier onbeperkte macht zou geven. Op de valreep weigerde de Nederlandse regering echter het vliegtuig van de minister toestemming om te landen. Daarop vloog Cavusoglu naar Metz, in het noorden van Frankrijk, waar hij wel mocht spreken, voor zo’n 800 mensen.
Minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault zei dat er geen gevaar was voor de openbare orde en dat er dus ook geen reden was om te meeting te verbieden. Die toelating vond geen genade bij de oppositie. De conservatieve presidentskandidaat François Fillon vindt dat Duitsland en Nederland ‘op onbeschrijfelijke wijze zijn beledigd door de Turkse leiders’ en dat president François Hollande de Europese solidariteit heeft gebroken.
Ayrault riep op tot een ‘afkoeling’ van het conflict tussen de Turken en verscheidene Europese landen. Hij maande de Turkse autoriteiten aan onnodige polemieken te vermijden. Maar Cavusoglu liet zich daar niet door beïnvloeden. In Metz noemde hij Nederland ‘de hoofdstad van het fascisme’.
In Zürich werd een meeting van Cavusoglu wel afgelast omdat de eigenaar van de zaal het contract verbrak. Dat was ook het geval in Zweden, waar een vooraanstaand lid van Erdogans AKP campagne zou voeren. En de Deense premier Lars Lokke Rasmussen vroeg zijn Turkse collega Binali Yildirim zijn bezoek uit te stellen gezien de gespannen toestand.
De ondervoorzitter van het Europees Parlement, de Duitse liberaal Alexander Lambsdorff, pleitte gisteren voor een Europees verbod voor Turkse ministers om hier campagne te voeren. ‘Anders speelt Turkije het ene Europese land uit tegen het andere.’ Eerder had de Oostenrijkse president het idee van een Europese aanpak al geopperd. Minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière (CDU) acht een regelrecht verbod evenwel niet opportuun.
Behalve Cavusoglu werd ook zijn collega van Familiezaken verhinderd een meeting in Rotterdam te houden (zie hiernaast). De Nederlandse regering verklaarde dat ze tijdig had laten weten dat de komst van minister Kaya niet wenselijk was in de huidige gespannen toestand. ‘Desondanks besloot ze de reis te maken.’ En dat was volgens Den Haag ‘hoogst onverantwoord’.
Cavusoglu reageerde furieus. Hij maakte opnieuw een vergelijking met de nazi’s, die president Erdogan eerder al de Duitsers naar het hoofd had geslingerd. ‘Hoogst ongepast’, meent premier
‘We zien alle misdaden tegen de menselijkheid terugkeren’ MEVLÜT CAVUSOGLU Turks minister van Buitenlandse Zaken
Mark Rutte. De Turkse minister vindt het ‘hoogst betreurenswaardig dat verscheidene Europese landen – met Nederland op kop – doen denken aan het Europa van de Tweede Wereldoorlog. Hetzelfde racisme, islamofobie, xenofobie, antisemitisme. We zien alle misdaden tegen de menselijkheid terugkeren.’
Rutte is hoegenaamd niet van plan excuses aan te bieden aan de Turken. Hij wees erop dat hij afgelopen week tot acht keer toe met zijn Turkse collega sprak, maar dat ‘een redelijke oplossing onmogelijk bleek. De verbale agressie van de Turkse autoriteiten is onacceptabel’.
Ankara kondigde daarop tegenmaatregelen aan. Zo dreigde Erdogan met een landingsverbod voor Nederlandse vliegtuigen. Van Europa verwacht Ankara een veroordeling van het ‘ fascistische optreden’ van Nederland.