‘Miljoenen oog in oog met hongerdood’
De VN trekken aan de alarmbel over honger in Somalië, Zuid-Soedan, Jemen en Nigeria. Het probleem is niet het gebrek aan voedsel.
| Stephen O’Brien schuwde de grote woorden niet toen hij voor de VN-Veiligheidsraad in New York schetste wat Nigeria, Jemen, Zuid-Soedan en Somalië te wachten staat als de internationale gemeenschap de armen gekruist houdt. ‘Meer dan 20 miljoen mensen staan oog in oog met hongersnood en de hongerdood’, zo verklaarde de VN-topman, bevoegd voor humanitaire zaken. ‘We staan voor de grootste humanitaire crisis sinds de oprichting van de VN.’ Sinds 1945 dus. Tegen de zomer is er 4 miljard euro nodig om een ramp te voorkomen. De VN kreeg er nog maar enkele procenten van binnen.
O’Brien is niet de eerste die aan de alarmbel trekt. VN-secretarisgeneraal, Antonio Guterres, was vorige week in Somalië. ‘Het erg- ste kan nog vermeden worden’, zei hij nadien. ‘In onze wereld vol overvloed is er geen excuus voor onverschilligheid.’
Maar voorlopig gebeurt er te weinig. Hongersnood is nochtans perfect te voorspellen en te voorkomen. Al in januari zette het Famine Early Warning System Network, een Amerikaanse organisatie die de voedselnoden wereldwijd opvolgt, een donkerrode waarschuwing op haar website. ‘De nood aan voedselhulp zal in 2017 pieken. Alleen al dit jaar zullen 70 miljoen mensen in 45 landen hulp nodig hebben.’
Officieel is er sprake van hongersnood als 30 procent van de kinderen onder de vijf jaar lijden aan zware ondervoeding en er sprake is van een tot twee doden per 10.000 inwoners per dag. Met andere woorden: er moeten al doden gevallen zijn. Meestal sterven de slachtoffers niet aan uithongering. Het gebrek aan voedsel verzwakt hen dermate dat ze vatbaarder zijn voor infecties.
‘Hongersnood eiste het leven van bijna 75 miljoen mensen in de 20ste eeuw. Nu is de dreiging voor het eerst sinds de start van de 21ste eeuw helemaal terug’, schrijft Daniel Maxwell, professor voedselveiligheid aan Tufts University in een opinie op The Conversation. Droogte is niet de enige boosdoener. ‘Het is een ramp die niet door de natuur, maar door de mens veroorzaakt wordt. En als gebrek aan aandacht en bureaucratische problemen belangrijk zijn, dan is er nog vaker een politieke oorzaak of een conflict.’
Dat is zeker zo in de vier landen die momenteel bedreigd worden. Jemen is het zwaarst getroffen. Door de burgeroorlog in het land heeft volgens de VN twee derde van de bevolking nood aan hulp. ‘Zeven miljoen mensen hebben honger en weten niet waar ze hun volgende maaltijd vandaan zullen halen. Dat zijn drie miljoen mensen meer dan in januari.’
Volgens het internationaal humanitair recht is het verboden om voedsel, of toch het verhinderen van de doorgang daarvan, te gebruiken als een wapen in een conflict.