EEN TEST VOOR DE EUROPESE SOLIDARITEIT
Nederland reageerde kordaat en verbood de Turkse minister van Buitenlandse Zaken te landen, de minister van Familiezaken, die met de auto kwam, werd manu militari het land uitgezet. Gevolg: een hele nacht rellen, dreigementen vanuit Turkije, een oplopend diplomatiek conflict en een extreem rechtse politieke partij die er garen bij zal spinnen. In Frankrijk dachten ze er anders over en lieten de minister in Metz zijn speech houden. Geen rellen, geen diplomatiek conflict. Had Nederland niet beter kunnen doen zoals Frankrijk?
Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van manifestatie zijn Europese waarden die we hoe dan ook moeten vrijwaren. Maar Turkije zette de Nederlandse premier Mark Rutte wel met zijn rug tegen de muur toen het nog tijdens de onderhandelingen over de meeting met politieke en economische sancties dreigde. Het liet Rutte geen keuze. De reactie van Turkije dit weekend is onbeschoft en onaanvaardbaar. Het regime laat nogmaals zijn ware gelaat zien.
Het spijtige gevolg is alleen dat wat men net had willen vermijden, nog meer versterkt wordt. Nog meer Turken zullen de kant van president Erdogan kiezen en hem aan de ‘ja’-stem helpen, en nog meer Nederlanders zullen anti-migrant stemmen.
Het is niet verwonderlijk dat verschillende Europese landen zich ongemakkelijk voelen bij de aanvraag van Turkse ministers om hier campagne te voeren. Het is allerminst gezond dat een politieke overheid de diaspora bewerkt om haar eigen macht te versterken. En zeker als het gaat om een regime dat duizenden politieke tegenstanders, journalisten, politiemensen, militairen, magistraten in de gevangenis opsluit en monddood maakt. Maar moeten wij de man de mond snoeren omdat we het niet met hem eens zijn? Zijn we het dan wel eens met PKK-demonstranten? Of Pegida-betogers?
Belgische politici laten de beslissing om een manifestatie wel of niet toe te staan nu over aan de burgemeesters. En geven als richtlijn manifestaties te verbieden als de openbare orde in het gedrang komt. Dat lijkt de meest democratische aanpak. Maar Erdogan moet wel weten dat Europese leiders zich niet zomaar kunnen laten afdreigen door hem. Hoe straffer zijn uitspraken, hoe onmogelijker hij het voor zichzelf en Turkije maakt om zaken met Europa te doen. De aanval van Erdogan tegen Nederland is ook een test voor de Europese solidariteit. Duitse politici betuigden al hun steun aan Nederland en de Deense premier zegde een afspraak met zijn Turkse collega af. Afwachten hoe ver die Europese solidariteit reikt.