Boer zkt. rouw
Van koeien had JeanPierre Le Guelvout eigenlijk nooit echt gehouden. H ij was boer ge worden om gewassen onder zijn voeten te voelen, aan machines te sleutelen, eindeloos te wroeten in de Bretoense grond.
Het was dus eerder uit noodzaak dat hij in 1993 met zijn broer André ook melk begon te verkopen. Eerst 20.000 liter per jaar, de laatste tijd bijna een half miljoen.
‘JeanPierre werkte zestien uur per dag , van maandag tot zondag ’, ver telt Marie, zijn zus. ‘ De boerderij was zi jn le ven.’ Vrouw noch kinderen. Geen meter week hij van zi jn erf.
Maar dan schafte Europa in 2015 de melkquota af. Het overaanbod op de markt deed J eanPierre en André naar adem happen. V oor een ton melk, dat hen 340 euro kostte om te produceren, kregen ze nog 250 euro. Ze joegen hun spaargeld erdoor, en de ouderli jke er fenis. H onderdduizend euro weg, in t wee jaar ti jd. Bank en weigerden nog te lenen.
JeanPierre boerde noest verder. Hij had geleerd zijn kwellingen voor zich te houden. I n de Franse versie van ‘ Boer zkt. vrouw’ had F rankrijk hem leren kennen als een montere man, die achter het stuur van zi jn tractor als de beste Italiaanse en Engelse muziek te berde kon brengen. Maar de echte JeanPierre kende Marie zelf nauweli jks, zegt ze.
Op een woensdag in december vorig jaar had M arie, zelf bankierster maar meermaals per week in de weer op de boerderij van haar broers, afspraak met de lokale boerenbond, die financieel wilde helpen. ‘ Er was licht aan he t einde van de tunnel’, ver telt ze, ter wijl ze haar laarzen aantrekt.
Ze wandelt naar een stuk weide achter de schuur waarin JeanPierre z’n gereedschap on derhield. ‘Hier hebben we hem gevonden’, zegt ze, stiller dan voorheen. ‘ De plek waar hi j he t liefst was.’ Twee uur voor haar afspraak met de boerenbond had JeanPierre zich recht door het hart geschoten, me t he t jachtge weer van André. Diens honden hadden hem huilend naar het lichaam van zijn broer geleid. J eanPierre werd 46.
Op zijn bureau vond Marie een briefje. Vandaag‘ is de wanhoop groter dan de hoop. Les vaches m’ont tué.’
JeanPierre is geen uitzondering . V olgens de Mutualité Sociale Agricole pleegden vorig jaar nog 731 andere Franse boeren of boerinnen zelfmoord, een vijfde meer dan het gemiddelde onder de Franse bevolking. Elke twee uur doen drie boerderijen de boeken toe.
Het is onvermijdelijk ook het lot van hun boerderij, vertelt Marie. Voor het einde van deze maand vertrekken alle 67 k oeien richting Spanje. Opgekocht door L actalis, ’ s werelds grootste melkspeler.
‘Ik zal ze missen’, zegt Marie. Ze lacht, ruikt aan de aarde tussen haar nagels. Haar woorden twijfelen tussen lichtheid en melancholie. Zo heeft ze het geleerd van haar ‘docteur de tête’, zegt ze.
Op de achtergrond rijdt André met zijn trac tor de velden af, alsof er in die k warteeuw niets veranderd is. Sprek en doet hij liever niet, vertelt Marie. Nooit echt gedaan. Voor vragen over zelfdoding, bel de zelfmoor dlijn op 1813 .