De Standaard

De kans is groot dat twintigers zijn opgegroeid met Harry Potter. En hoe meer Potter ze gelezen hebben, hoe minder ze moeten weten van autoritair gedrag of sectair denken.

- INGE SCHELSTRAE­TE

D e generatiek­loof is terug . I n GrootBritt­annië stemde 73% van de 18 tot 24jarigen om in de Europese U nie te bli jven, tegenover 40% van de 65plussers. In de V erenigde Staten stemde 35% van die jongeren voor Donald T rump, tegenover 53% van de gepensione­erden. En een over weldigende meerderhei­d van de jongeren in middenEuro­pa noemt de Europese Unie een goede zaak, ook in landen als H ongarije (7 9%) en P olen (76%) waar de regeringen zeer euroscepti­sch en nationalis­tisch zijn.

Twintigers grijpen opvallend vaak naar referentie­s uit Harry P otter. Ti jdens de Women’s March werden bordjes gedragen met ‘ Hermelien zou dit niet pikken’ en oproepen voor een ‘ Orde van de Feniks’: Hermelien is de kritische vriendin van H arry, de Orde van de F eniks he t verze t tegen Voldemort.

Iedereen van Donald T rump tot Nigel Farage is al vergeleken met Voldemort – al wordt F arage tegen woordig vak er vergeleken me t P eter Pippeling , de ratachtige vriend van Harry’s vader die overliep naar een machtiger kamp. En als u eens wilt lachen, kunt u op Buzzfeed nog alti jd de quiz ‘ wie zei wat: Ste ve Bannon of V oldemort?’ in vullen. H et is moeili jker dan u denkt, maar hier een tip: Bannon, de ideoloog van Trump, is niet zo welbespraa­kt als Hij Die Nie t Genoemd Wordt.

Nu is he t niet ongewoon dat termen of personages uit de populaire c ultuur doorsijpel­en naar de politiek. Voor wie opgroeide in de jaren 70, is he t ijkpunt Star wars – er waren ook opvallend veel bordjes met prinses Leia te zien in de Women’s March. En noemde Reagan de SovjetUnie niet ‘ the empire of e vil’ en zi jn rak etschild ‘ star wars’? Om de zoveel ti jd komt er nu eenmaal een verhaal dat zó de vinger aan de pols heeft, of zelfs anticipeer t op de grote maatschapp­elijke vragen, dat een hele generatie het als leidraad neemt.

De invloed van Harry Potter is groot. Er werden een half miljard boek en van de reeks verkocht. Het eerste boek verscheen in 1997, het laatste in 2007. De eerste lichting Potterfans is nu 25 à 30 jaar oud; zelfs de t weede lichting kan onderhand stemmen. En omdat veel kinderen Harry Potter begonnen te lezen op hun elfde, dezelfde leeftijd als Harry, Hermelien en Ron in het eerste boek hebben, was de identifica­tie groot en groeiden ze samen op.

Maar vormen die warme ge voelens ook je politieke denkbeelde­n? Daar is nie t zoveel wetenschap­pelijk onderzoek naar gedaan als naar de vraag of seks, ge weld en onwenselij­k gedrag in fictie ook ons gedrag beïnvloede­n. Als je er van uitgaat dat he t laatste waar is, dan moe t he t eerste ook kunnen, dacht Anthon y Gierzynski, een professor politieke wetenschap­pen van de universite­it van Vermont. Met de journalist­e Kathryn Eddy schreef hij in 2013 Harry Potter and the millennial­s . Z e onder vroegen bi jna 1.200 studenten over de grote thema’s in de reeks.

Fans weten dat Harry Potter een complexer verhaal is dan ‘ goed over wint kwaad’. Het eerste in he t oog springende thema is diversitei­t. H arry omring t zich met vrienden die als minder waardig of zelfs gevaarlijk worden beschouwd in de tovenaarsw­ereld. Hermelien is een ‘ modderbloe­dje’ – haar ouders zijn geen tovenaars. Rons familie zijn wel ‘ volbloed’ tovenaars, maar straatarm. Dobby is een huiself , een soort lijfeigene. Hagrid is een halfreus en professor Lupos een weer wolf: die gelden als agressief . I n tegenstell­ing tot Amerikaans­e verhalen, waar de held op zijn eentje het kwaad verslaat, kan alleen dit mottige zootje V oldemort en zi jn aanhangers verslaan.

J.K. Rowling heeft het niet voor autoritair­e personen en instelling­en. H et begint met Duffelinge­n bij wie Harry opgroeit: die zijn ge woon conformist­isch en bang voor wat de buren denken. Maar ook in de tove

Newspapers in Dutch

Newspapers from Belgium