MEER FLEXIJOBS? EVEN DE NATTE VINGER IN DE LUCHT
In de federale regering is een serieus meningsverschil over de flexijobs. Open VLD, bij monde van staatssecretaris Philippe De Back er, stelt een uitbreiding voor naar bakkers, slagers en gepensioneerden. CD&V, met name minister van Werk Kris Peeters, gaat op de rem staan. H ij wil eerst e valueren wat de fle xijobs in de horeca ople veren. Opvallend: hij wil die evaluatie’‘ laten doen door de sociale par tners. Daarover meteen meer.
Wat zi jn die fle xijobs ook alweer? Ze kwamen er als compensatie voor de witte kassa in de horeca, een sector die het naar eigen zeggen niet redt zonder zwartwerk. Zelfs gevierde sterrenchefs zitten vaak in slechte ci jfers, zo lezen we (DS 18 november 2016) , ondanks hun BVstatus en ondanks de astronomische prijzen die ze aanrek enen om een fles wijn of plat water open te trekken. De kosten van de arbeid, weet u wel.
Een fle xijob laat toe dat een werknemer die al ten minste vier vi jfde werkt, waar dan ook, bi jklust in de horeca zonder dat hij op dat e xtra inkomen belastingen of sociale bijdragen be taalt. De werkgever moet er wel sociale bijdragen op betalen. Winwin zou je denk en. Leuke bi jverdienste voor de fle xiwerker, meer inkomsten voor de sociale zekerheid, meer betaalbare witte arbeid voor de horeca.
De sleutelvraag is nu: doen die flexijobs de omzet en het arbeidsvolume in de horeca toenemen of houden ze die op zijn minst stabiel?
De cijfers van De Backer laten inderdaad een stijging van het arbeidsvolume zien. Duizenden e xtra werkenden en al meer dan 100 miljoen euro extra officiële loonmassa in de eerste 9 maanden van 2016 ten opzichte van het jaar ervoor. Hij noemt het dan ook zonder schroom ‘een van de meest succesvolle banenplannen van de laatste jaren’.
Maar is dat succes toe te schri jven aan die flexijobs? Dat is niet zo duidelijk. De conjunctuur zit in de lif t – te werkstelling en loonmassa stijgen niet alleen in de horeca. De studentenarbeid is ook flink gestegen, vooral in de horeca ook. Misschien is de flexibilisering van het hoger onderwijs in combinatie me t de uitbreiding van studentenarbeid wel een van de meest succesvolle banenplannen van de laatste jaren?
Een sti jgend arbeidsvolume in de context van aantrekkende conjunctuur en tal van andere beleidswi jzigingen zegt dus niet zoveel over de impact van flexijobs. Alle respec t en begrip voor de mensen die snelsnel op vraag van hun bazen wat cijfers moeten aanleveren, maar dit is geen beleidse valuatie de naam waardig . Ik zou als minister iets serieuzers willen.
Peeters niet. Hij vraagt de ‘evaluatie’ aan de sociale par tners. Dat li jkt me een beetje als een voe tbalmatch laten fluiten door de teams die tegen elkaar spelen.
Peeters zou onpartijdig advies kunnen inwinnen, bijvoorbeeld bij de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid. Die werd in 1995 aangesteld om het‘ werkgelegenheidsbeleid op te volgen en de voorstellen te onderzoeken ter bevordering van de banencreatie’. In dat verband verstrekt de raad ‘ onafhankelijke, beargumenteerde en vernieuwende analyses’. Dat was althans de bedoeling.
Het is niet zo duidelijk wat deze Hoge Raad tegen woordig zoal uit voert. Zwaar wegen op he t politiek e debat, laat staan de besluitvorming, doet hij in elk ge val niet. Zijn laatste rappor t staat weliswaar vol me t aanbe velingen, maar een mens heeft er het raden naar waar deze vandaan komen of op welke ‘vernieuwende analyse’ die steunen. Er staan leuk e stukken over digitalisering in he t laatste verslag, maar veel harde analyse over het effect van he t regeringsbeleid is nie t te vinden. N ochtans is dat ac tueel.
De vraag is of de overheid dat wel wil. Als er al eens echt wordt geëvalueerd, worden de conclusies van dat onderzoek doorgaans leuk weg genegeerd. Een ti jdje geleden k wam een studie uit van een collega van de UGent, Bart Cockx, over de lastenverlagingen voor oudere werknemers. Dat is wat je een ernstige evaluatie zou kunnen noemen. De studie laat zien wat zowat elk e studie van enig econometrisch vernuft al heeft laten zien: dat lasten verlagingen voor werkgevers door de bank genomen weggegooid geld zi jn, althans vanuit het oogpunt van extra tewerkstelling. Lastenverlagingen verhogen winsten en scheppen marge voor loonsti jgingen. Ze smeren he t loonoverleg. Veel extra tewerkstelling leveren ze niet op. We zouden he t ondertussen écht wel mogen weten. Minister Muyters ziet er echter weinig reden in om zijn beleid bij te sturen. Hij ‘ hoort’ immers andere zaken (DS 20 februari) .
En zo bli jven we aanmodderen. Maatregel na maatregel, miljoentje links, miljardje rechts en we hebben geen flauw benul wat he t juist uithaalt. Ja, de tewerkstelling stijgt. Maar er is geen enk el bewijs dat he t regeringsbeleid, federaal dan wel regionaal, een te werkstellingsbonus ople vert boven op het conjuncturele effect dat we ook in onze buurlanden zien. Ik zeg niet dat hij er niet is. Ik zeg dat we het gewoonweg niet weten. Hoe vaak moeten we he t nog herhalen?