Donkere tijden voor persvrijheid, dankzij Trump en Brexit

België stijgt naar plaats negen. Ons land staat vier trapjes lager dan Nederland, maar hoger dan de andere buurlanden

Het gaat niet goed met de pers in de wereld, concludeert Reporters without Borders bij de publicatie van de World Press Freedom Index.

De persvrijheid in de wereld staat mogelijk op een keerpunt, zegt Reporters without Borders (RwB). Vooral in de democratische landen gaat ze achteruit. De VS zakten dit jaar twee plaatsen naar de 43ste plek op de World Press Freedom Index, het Verenigd Koninkrijk staat ook twee trapjes lager op de 33ste plaats, NieuwZeeland viel van vijf naar dertien. Dat komt onder meer door de toenemende inbreuken op het bronnengeheim als gevolg van een obsessie rond veiligheid en toezicht, zegt RwB.

De race naar het presidentschap van Donald Trump en de campagne rond de Brexit gingen bovendien gepaard met een nooit geziene mediabashing. Dat leidde op zijn beurt naar een nieuw tijdperk van posttruth, desinformatie en de verspreiding van vals nieuws.

De persvrijheid gaat ook achteruit in landen waar autoritaire machthebbers het heft in handen krijgen. In het Polen van Jaroslaw Kaczynski bijvoorbeeld (7 plaatsen naar de 54ste) zijn de openbare radio en tvzenders pure propagandainstrumenten geworden. Turkije en Hongarije zakken elk vier plaatsen naar respectievelijk 155 en 71. Het Rusland van Vladimir Poetin blijft hangen op plaats 148 (op 180 landen).

Zelfs in de Scandinavische landen die de lijst aanvoeren, is er re den tot ongerustheid, zegt RwB. Finland is zijn koppositie kwijtgespeeld door de politieke druk die op de media wordt uitgeoefend en door belangenconflicten. Het wordt nog voorafgegaan door Noorwegen (1) en Zweden (2).

België steeg vier plaatsen, van 13 naar 9. Daarmee staat ons land vier trapjes lager dan Nederland, maar hoger dan de andere buurlanden. Enkele opmerkingen wel: volgens RwB heeft de mediaconcentratie een kritiek niveau bereikt nu bijna alle kranten in handen zijn van een handvol bedrijven. En hoewel de Belgische wet op het bronnengeheim een van de sterkste ter wereld is, zijn er recent toch enkele pogingen geweest het te doorbreken.

Onderaan de lijst heeft Eritrea de rode lantaarn doorgegeven aan NoordKorea.