KOUDE OORLOG IN CANNES
Strijd tussen Netflix en cinema’s nadert finale
De Gouden Palm gaat naar ...
The Meyerowitz stories van Noah Baumbach. Het klinkt voorlopig nog als een erg gewaagde gok, maar helemaal denkbeeldig is het niet. Het zou een nachtmerrie zijn voor de Franse filmwereld. Niet zozeer omdat het een Amerikaanse film is met Adam Sandler. Wel omdat het er een van Netflix is. En Netflix, dat is de vijand.
Niemand heeft er een probleem mee dat de streaminggigant niet langer alleen films en series toont, maar ook produceert of financiert. Netflix vult zo een lacune in, achtergelaten door de risicoschuwe Hollywoodstudio’s. Regisseurs als Baumbach en Woody Allen vinden een nieuwe vrijheid bij Netflix en concurrent Amazon.
Wat moeilijker ligt, is dat Netflix die films alleen aan zijn eigen abonnees toont. Zo veegt het zijn voeten aan de regels van de distributie, die dicteren dat een film eerst in de cinema komt, vier maanden later op dvd en uiteindelijk, na een jaar of twee, op tv. En pas daarna op een internetplatform met abonnees. In Frankrijk zou Netflix pas drie jaar na release in de zalen zijn eigen film mogen tonen aan zijn abonnees. Dat is minstens drie jaar te lang voor een bedrijf uit Silicon Valley dat zichzelf ‘disruptief’ noemt.
Voorstanders van de status quo zeggen dat de releasekalender een kwetsbaar ecosysteem vormgeeft dat de filmindustrie leefbaar houdt. Cinefielen noemen de cinema nog altijd de beste plek om een film te beleven. Dat was ook het standpunt van het filmfestival van Cannes. Daarom duurde het tot 2017 eer er films van Netflix tot de competitie werden toegelaten. Naast The
Meyerowitz stories loopt zo Okja, een film met Tilda Swinton en Jake Gyllenhaal, van Bong Joonho, de ZuidKoreaanse regisseur van Snowpiercer.
Strijd tegen elite
Waarom zwicht Cannes nu wel voor de druk van Netflix? Een van de redenen is dat het filmfestival van Venetië de voorbije jaren zoete broodjes bakte met Amazon, dat met dank aan het prestige van dat festival uitgroeide tot een stevige Oscarkandidaat. Amazon stelt zich wel toegeeflijker op tegenover de traditionele releaseketen.
De selectie in Cannes kon rekenen op luid protest van de Franse filmwereld, met inbegrip van de producenten, de distributeurs en de cinema’s. Festivaldirecteur Thierry Frémaux voelde hun hete adem toen hij vlak voor de start van het festival de gemoederen wou bedaren met een persbericht. Daarin betreurt hij dat Netflix deze films niet in de zalen uitbrengt, ondanks sterk aandringen van het festival. Prompt werd het reglement herschreven: vanaf 2018 kan een film pas in competitie lopen als die ook getoond zal worden in de Franse cinema’s.
‘Het establishment sluit de rangen tegen ons’, reageerde Netflixceo Reed Hastings op zijn Facebookpagina. ‘Kijk naar Okja op Netflix op 28 juni. De cinemaketens willen ons verhinderen om met deze geweldige film deel te nemen aan de competitie van het filmfestival van Cannes.’
Het minimum
Rebel of spelbederver? Het Franse weekblad L’Obs stelt dat Netflix elke Europese regelgeving tegengaat, terwijl het niet hoeft te voldoen aan de eisen waar Franse distributeurs wel naar moeten luisteren. Zo legt Frankrijk zijn tvzenders op dat 40 pro cent van de getoonde films Frans zijn.
Het Amerikaanse bedrijf kan de nieuwe regel van het filmfestival makkelijk wegzetten als Frans protectionisme en een behoudsgezinde verdediging van voorbijgestreefde gilden. Maar het is geen unieke eis. Om in aanmerking te komen voor een Oscar moet een film net zo goed een Amerikaanse bioscooprelease krijgen. Dat zet sommige studio’s er overigens toe aan om hun films slechts enkele dagen in enkele zaaltjes in LA en New York te tonen, gewoon om aan de minimumeis te voldoen.
Dat is exact wat Netflix nu in Frankrijk van plan is. Het zou achter de schermen een akkoord willen sluiten met het Franse filmfonds CNC om zijn twee films toch te tonen in de Franse cinema’s, tegelijkertijd met de release op het eigen platform. Eén weekje in enkele cinema’s zou wel volstaan, vinden ze bij Netflix.
Of dat ook volstaat voor de Franse filmindustrie is maar de vraag. Maar tussen een gelijktijdige release online en in de cinema’s of drie jaar uitstel, ligt genoeg marge om tot een compromis te komen. Daar heeft iedereen belang bij. Het filmfestival kan niet langer zonder spelers als Netflix en Amazon. Maar Netflix heeft ook de uitstraling van Cannes nodig om zich – met slechts enkele films per jaar – een cinefiel imago aan te meten. In Cannes koopt Netflix zichzelf status. Maar als Netflix wil meespelen met de grote jongens, zal dat volgens de regels moeten.
Het filmfestival kan niet langer zonder spelers als Netflix en Amazon. Maar Netflix heeft ook de uitstraling van Cannes nodig om zich een cinefiel imago aan te meten