De vervuiler betaalt … acht ‘mooimakers’
De industrie financiert een belangrijk deel van het Vlaamse zwerfvuilbeleid. Zo stelt zich een deontologisch probleem, waarschuwt de ngo Recycling Netwerk.
De motor van een maatschappelijke beweging met als doel zwerfvuil en sluikstort aan te pakken. Zo presenteert de organisatie ‘Mooimakers’ zichzelf. Het gaat om een samenwerking tussen Ovam (de openbare Vlaamse afvalstoffenmaatschappij), de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en een vehikel van de industrie: Fost Plus.
Van de tien werknemers worden er acht betaald met bijdrages uit de industrie, vijf daarvan staan onder contract bij Ovam, een organisatie die valt onder de Vlaamse overheid. De drie anderen zijn gedetacheerd vanuit Fost Plus zelf en de VVSG. Dat blijkt uit de budgettering die voor 2016 tot 2018 is opgesteld. Dankzij een extra bijdrage van ruim zeven miljoen euro voor Mooimakers afkomstig van Fost Plus, voedingsfederatie Fevia en handelsfederatie Comeos, konden die acht aanwervingen gebeuren.
De extra miljoenen gaan overigens niet alleen naar personeel, maar worden ook gebruikt om campagnes uit te werken of coachingtrajecten op te zetten.
Fost Plus verenigt grote bedrijven als CocaCola en Colruyt in wat het zelf ‘de strijd tegen zwerfvuil’ noemt. Dat het vehikel van de industrie naast Fevia en Comeos cruciaal is voor de dagelijkse werking van Mooimakers, vindt de ngo Recycling Netwerk verontrustend. Zeker omdat Mooimakers een belangrijke stem heeft in de strijd tegen zwerfvuil. De organisatie draagt onder meer de verantwoordelijk heid voor het in kaart brengen van netheid en het uitwerken van beleid hierover samen met de gemeenten en andere partners. Ze heeft ook expertise over een gevoelig onderwerp als statiegeld. Ethisch probleem
‘De zwerfvuilrapportage van Ovam moet honderd procent betrouwbaar en onafhankelijk zijn, omdat de Vlaamse regering er haar beleid op baseert’, zegt Rob Buurman van Recyling Netwerk. ‘Stel je eens voor dat de monitoring van luchtvervuiling gefinancierd zou worden met geld van de autoindustrie. De Ovamambtenaren moeten volledig onafhankelijk kunnen werken. Daarom moet de Vlaamse regering onmiddellijk die invloed van de vervuilende dranken verpakkingsindustrie weren. Zowel financieel als operationeel.’
Ovam ziet dat helemaal anders en zegt dat er ‘zeker geen ethisch probleem is’. ‘Dit is een toepassing van het principe “de vervuiler betaalt”. Je kan het zelfs als een vorm van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid bekijken’, zegt woordvoerder Jan Verheyen. ‘De overheid maakt bovendien deel uit van de stuurgroep die het beleid van Mooimakers uitzet. Zwerfvuilbeleid beperkt zich overigens niet tot Mooimakers. Bijvoorbeeld ook Wegen & Verkeer is er actief mee bezig.’
Buurman zegt geen probleem te hebben met het principe de vervuiler betaalt, ‘maar wel met de vervuiler bepaalt’. Behalve de overheid maken ook Fost Plus, Fevia en Comeos deel uit van de stuurgroep waar Ovam naar verwijst.
De voorganger van Mooimakers, Indevuilbak, kwam eerder al in het vizier omdat het verbonden is met het Clean Europe Network
(DS 30 september 2016). Die Europese ngo stelt zich tot doel het zwerfvuil te verminderen, maar onderhoudt ook nauwe contacten met de verpakkingsindustrie.