Waarom u wakker moet liggen van ons KLIMAATBELEID
Over 13 jaar koopt u geen verbrandingsmotor meer Over 8 jaar plaatst u uw laatste gasketel Tegen 2050 eet u de helft minder vlees
We zijn goed bezig, toch?
Om de planeet leefbaar te houden, moeten we naar een koolstofneutrale samenleving. Europa heeft daar harde cijfers op geplakt: tussen 1990 en 2020 reduceren we de uitstoot van broeikasgassen met 20 procent. Tegen 2030 met 40 procent. Tegen 2050 met 80 tot 95 procent.
Op een kleine drie jaar van de eerste deadline zit België mooi op koers: onze emissies dalen (zie grafiek 1). In 2015 zaten we al aan 19,4 procent. De doelstelling voor 2020 halen we dus op kousenvoeten. Het zijn cijfers waar de milieuministers graag mee uitpakken om te tonen hoe goed we bezig zijn.
HELAAS, het ware plaatje oogt veel somberder
Die 19,4 procent verdoezelt waar het echt om gaat. In 2013 besliste Europa dat de lidstaten voor het klimaatbeleid enkel nog afgerekend zouden worden op emissiereducties in de sectoren waar ze zelf voor bevoegd zijn: landbouw, transport, gebouwen en kleine industrie. De zware industrie en de elektriciteitsproductie worden op Europees niveau geregeld (zie verder).
Voor landbouw, transport en gebouwen werden nieuwe afdwingbare doelen opgesteld. In Vlaanderen moeten emissies in die sectoren tussen 2005 en 2020 met 15,7 pro
cent zakken. Vandaag staan we nog nergens: de emissies liggen maar 2 procent lager dan in 2005. In minder dan drie jaar naar 15,7 procent evolueren is onhaalbaar. In het beste geval stranden we op 5 procent. Dat is hoe dan ook zwaar uit koers (DS 13 oktober).
Ook Wallonië en Brussel presteren ondermaats. Als je de prognoses voor de drie regio’s samentelt, stranden we tegen 2020 op 8 tot 9,5 procent, ver van de 15 procent waarop we worden afgerekend. Dat is ook Europa niet ontgaan. ‘België mist zijn doel’ staat in de draft van het jaarlijkse commissierapport dat volgende maand verschijnt. Een boekhoudkundige truc maakt dat we niet op het matje geroepen worden: tussen 2013 en 2016 boekte ons land overschotten die het reductietekort in de laatste jaren tot 2020 compenseren.
Alleen: met boekhoudkundige trucs voer je geen klimaatbeleid. ‘Eens achterop, haal je die achterstand niet meer in’, zegt Mathias Bienstman van de Bond Beter Leefmilieu (BBL). ‘Je kunt die kentering voor je uit blijven schuiven, maar dan wordt het alleen moeilijker en duurder.’
WAKE UP: eigenlijk moeten we acht keer meer doen dan vandaag
Eigenlijk verkijken we ons op die tussentijdse doelstelling van 2020. De echte horizon is die van 2050. Dan moet onze samenleving zo goed als koolstofvrij zijn. Geen emissies meer in het verkeer, geen CO2uit
stoot meer van onze gebouwen, een halvering van de uitstoot uit de landbouw.
Die lat halen we alleen door drastisch te hervormen. Met optimalisaties zoals energiezuinige koelkasten en efficiëntere dieselmotoren komen we er niet. Meer zelfs, tegen 2050 rijden we onszelf op die manier vast – dan hebben we al onze energie gestoken in producten en systemen die voorbijgestreefd zijn.
Om te begrijpen waar we echt voor staan, halen we er opnieuw de eerste grafiek bij. Nu zitten we op de oranje lijn: we reduceren onze broeikasgasemissies met 1 procent per jaar. Om 2050 te halen, moeten we naar de gele lijn. We moeten onze emissies verminderen met 8 procent per jaar. Dat betekent dat we acht keer beter ons best moeten doen dan vandaag.
Hoe gaan we dat aanpakken? Een ambitieus plan ligt niet op tafel. In opdracht van de federale overheid maakten de onderzoeksbureaus Vito en Climact een uitgebreide reeks simulaties van hoe we wel op de gele lijn in de grafiek raken. De resultaten doen schrikken: volgens hun model zou België tegen 2020 de totale uitstoot van broeikasgassen al met 38 procent moeten hebben afgebouwd – veel meer dan de officiële deadlines voorschrijven.
Omdat het model van Vito en Climact het beste is wat we momenteel hebben, nemen we dit als basis. Het is ook wat de federale overheid als richtingaanwijzer neemt. Als we het menen met die koolstofarme samenleving tegen 2050, wat zijn dan de echte deadlines? Hoe maken we dat we