LESSEN UIT EEN SYMBOLENOORLOG
Ooit zal er wel een doctoraat over worden geschreven: hoe je, vertrekkend van de eis tot meer fiscale rechtvaardigheid, via een mislukte speculatietaks landt bij een effectentaks die niemand pijn doet. Als praktische illustratie van de werking van de politiek is dat verhaal uiterst geschikt.
Om de stelling kracht bij te zetten dat CD&V in een regering met drie liberale(re) partijen het sociale gelaat zou zijn, begonnen de christendemocraten te ijveren voor een nieuwe belasting op vermogen, of toch op de opbrengsten ervan. De coalitiepartners waren niet alleen kopschuw voor alles wat de indruk kon wekken een belastingverhoging te zijn. Ze waren ook beducht voor het voettussendedeureffect. Als er eenmaal een mechanisme is dat het mogelijk maakt zelfs maar een bescheiden belasting te heffen, staat niets een volgende, linksere regering in de weg om de belastingvoet te verhogen.
Eerst werd CD&V daarom nog het bos in gestuurd met een speculatietaks waarvan alle kenners bij voorbaat voorspelden dat die niets zou opbrengen. In de praktijk bleek dat de inkomsten negatief waren, omdat er minder transacties gebeurden en de al bestaande beurstaks dus minder opleverde. Het onding werd afgeschaft. CD&V koppelde haar eis vervolgens tactisch aan een verlaging van de vennootschapsbelasting. Over de wenselijkheid daarvan waren alle coalitiepartijen het eens, maar toch kwam het vorig jaar tot een botsing. In de politiek is het kennelijk belangrijker iets te verkrijgen wat anderen niet willen, dan iets te realiseren waar alle partijen het over eens zijn. Winst bestaat slechts uit verlies van de andere.
Premier Charles Michel bracht afgelopen zomer redding met een plan voor een effectentaks, maar liep tegen kritiek van de Raad van State aan. Die oordeelde dat de belasting niet de echte rijken doet betalen en dus niet billijk is. Afgelopen weekend, in de schaduw van het nieuws over de Bende van Nijvel, bracht de regeringstop enkele cosmetische wijzigingen aan. Die maken de belastingheffing niet evenwichtiger en een vernietiging door het Grondwettelijk Hof blijft dus mogelijk. Maar politiek is er een akkoord om dat risico te nemen. CD&V kiest ervoor de hoog ingezette belastingstrijd te staken met niet meer dan een symbolische trofee in de hand. NVA, Open VLD en MR krijgen uitzicht op de electoraal lonende verlaging van de vennootschapsbelasting. De Nationale Bank zal nu bekijken of dat voor de begroting en de economie wel een goed idee is. De hele symbolenoorlog lang was dat blijkbaar voor niemand een punt.
Politiek gaat vooral over iets verkrijgen dat anderen niet willen