Merkt dat de Catalaanse ‘independentistas’ de strijd om de internationale publieke opinie winnen. De clichés over Spanjaarden helpen hen daarbij.

Spanje is niet meer of minder democratisch dan andere Europese landen.

Ongetwijfeld dacht premier Charles Michel (MR) aan de vele staatshervormingen die de Belgische samenleving hebben gered toen hij vroeg om dialoog tussen Barcelona en Madrid. Maar in België heeft niemand ooit de wet naast zich neergelegd. Trouwens, wat zou Michel gezegd hebben als Madrid in 2011 zou hebben voorgesteld een bemiddelaar aan te stellen tussen Vlamingen en Franstaligen, om een van de langst durende regeringsvorming ooit uit het slop te helpen?

Enkele weken geleden was de voorzitter van het Catalaanse parlement, Carme Forcadell, in Brussel om een award in ontvangst te nemen uit handen van haar Vlaamse tegenhanger. Ze had de prijs gekregen voor haar nietaflatende strijd voor zelfbeschikking. Jan Peumans (NVA) roemde in zijn gesprek met de Spaanse pers de manifestaties voor onafhankelijkheid in Barcelona. Toen hij de prijs gaf, riep hij in het Catalaans: ‘Vandaag Catalonië. Morgen Vlaanderen.’

De theorie zegt dat de NVA zich zal neerleggen bij een confederale Belgische staat, een soort de facto onafhankelijkheid zonder de risico’s. Maar alle vormen van nationalisme bevatten romantisme. Als de Catalaanse onafhankelijkheidsstrijd mislukt, is het voor de partij van Bart De Wever alsof hun reis naar Ithaca wordt afgesnoept. Michel wilde vast de Vlaamse nationalisten die zijn regering in het zadel houden, tevredenstellen, toen hij verklaarde: ‘Wie kan zulk geweld goedkeuren? Niemand toch.’ Ook al is hier niets tegen in te brengen, iemand bij de NVA zal aan Michel gevraagd hebben om te helpen de rivier over te steken, en de eerste minister weet zelf nog niet wie de kikker is of de schorpioen.

Het kan zijn dat Michel niet de enige is die op het einde van de rit de kikker blijkt te zijn, die in de fabel verdrinkt. Want dit verhaal gaat ook over Europa. Wat in Spanje gebeurt, kan vroeg of laat ook elders gebeuren. Niet alleen wegens het dominoeffect.

Op het spel staan het concept van democratie, van burgerschap, het respect voor de andere, gebaseerd op normen die democratisch werden goedgekeurd. Wat we hier meemaken, is een postmoderne staatsgreep. Een die gebruikmaakt van alle populistische middelen die Brexit en Donald Trump tot uitkomst hadden.

De Spaanse democratie vecht tegen de eigen legende en clichés. En voor de Europese Unie staat er evenveel op het spel als voor Spanje.