#OperaToo
Misbruik en intimidatie in de wereld van de klassieke muziek
Al weken houdt de wereld van de klassieke muziek de adem in, nu ook daar onthullingen over seksueel misbruik opduiken. Een maand geleden deed de vermaarde kunstcriticus Norman Lebrecht een oproep om te erkennen dat in de wereld van orkesten, ensembles, en opera al decennialang misbruik heerst. ‘En niemand zegt iets, omdat de daders te belangrijk zijn.’
Lebrecht voegde aan zijn oproep vijf ‘erge gevallen’ toe, zonder daarbij namen te vermelden, omdat hij geen heksenjacht wil. Hij kreeg er op slippedisc.com ferme kritiek voor (‘of hij de daders al aangegeven had?’), en zijn actie voedde de discussie die afgelopen oktober begon met de affaireWeinstein.
Met de beschuldiging aan het adres van James Levine (74), een dirigent met grote adelbrieven, heeft de klassiekemuziekwereld nu zijn eigen Weinsteinverhaal. De feiten zijn al 25 jaar oud en werden afgelopen weekend bekendgemaakt in The New York Post, een krant met een matige journalistieke reputatie. Het verhaal deinde gisteren snel uit. Levine ontkent, maar is intussen niet meer bereikbaar.
Het verhaal is al van vorig jaar gekend. Het slachtoffer, dat er nu 48 is, stapte naar de politie in Illinois omdat hij zich realiseerde ‘dat zijn affaire met Levine zijn leven negatief had beïnvloed’. Die affaire begon in 1985, toen hij vijftien was, en duurde tot 1993. In The Times vertelde het slachtoffer inmiddels anoniem hoe Levine, toen 41, zijn hand vasthield, hem vroeg hoe hij zichzelf betastte, masturbeerde en zijn penis kuste.
In het politierapport, dat ook The New York Times kon inkijken, zit een geschreven getuigenis. Het slachtoffer schrijft dat de affaire zijn familie haast kapotmaakte en hem bijna tot zelfmoord dreef. ‘Hij probeerde me te verleiden. Ik zag dat toen niet, nu wel.’
Het rapport vermeldt dat Levine de jongen een aanbeveling gaf om naar de universiteit te gaan, en hem doorheen de jaren geregeld geld toestak – tot 50.000 dollar. In 1993 vertelde het slachtoffer, toen 23, alles aan zijn moeder.
De Metropolitan Opera toonde zich gisteren ‘diep verstoord’ door de mediaaandacht voor zijn exdirigent. De algemeen manager Peter Gelb moest zien uit te leggen hoe hij de beschuldiging, die hij al kende van in oktober 2016, daarna ‘negeerde’. ‘James Levine zei ons dat het gerucht volledig uit de lucht gegrepen was, en we hebben het politieonderzoek afgewacht’, zei Gelb. Gisteren kondigde hij
echter aan dat de Met nu met een eigen onderzoek gestart is.
Gelbs aanvankelijke voorzichtigheid lijkt niet onlogisch. James Levine is een zwaargewicht met een medisch probleem. Tussen 1976 en 2016 was hij de gevierde muzikaal directeur van de Metropolitan Opera in New York. Hij werd 37 keer genomineerd voor een Grammy, en haalde er tien binnen. In het najaar van 2016 nam hij afscheid van het huis, na een zware rugoperatie en nadat Parkinson vastgesteld was bij hem.
‘Het gaat niet om één man, maar om een hele cultuur in de wereld van klassieke muziek en opera’
Dat het politierapport vermeldt dat de Met weet had van Levines gedrag, maar geen actie ondernam, kan Gelb in het huidige #metooklimaat serieus in de problemen brengen.
Seksisme
De affaireLevine lijkt het topje van een ijsberg te zijn.
De voorbije jaren hebben meerdere mensen openlijk getuigd over het seksuele misbruik in de klassiekemuziekwereld. In oktober 2016 hekelde de Amerikaanse
mezzosopraan Susanne Mentzer het seksisme dat tot uiting komt in de lagere lonen voor vrouwen, in schunnige opmerkingen en in het machtsmisbruik van hogergeplaatsten. ‘Indien ik de feiten destijds gemeld had, was mijn carrière al lang geleden geëindigd.’
In oktober zette de bariton Dan Kempson zijn verhaal online. Hij zingt niet meer en kan dus openlijk spreken, geeft hij aan. Hij beschrijft ‘een epidemie van seksuele intimidatie en misbruik in de operawereld’. Kempson somt veel gevallen op uit eigen ervaring als homo en uit de ervaringen van koorleden, jonge zangers, vrouwen. Hij ziet maar één échte reden: macht. ‘Het gaat ook niet om één man, maar om een hele cultuur.’
De Britse vereniging van muzikanten (ISM) bracht gisteren de resultaten van een nieuwe bevraging bij haar leden naar buiten. 60 procent van de 250 mensen die antwoordden, voelt zich gediscrimineerd. Meestal gaat het om seksuele intimidatie. Dat is vooral een probleem in orkesten, maar ook al in scholen en conservatoria. En het gebeurt vooral bij freelancers, aldus de bevraging. Die zijn veel minder goed beschermd dan artiesten met een vast contract. Ten slotte: 75 procent van de muzikanten die zich gediscrimineerd voelen, doet geen aangifte. Ze zijn te bang om hun job te verliezen.