PENSIOENHERVORMING IS KREDIET KWIJT
Op de dag dat duizenden betogers naar Brussel komen om hun ongenoegen over het pensioenbeleid te uiten, zegt de federale premier, Charles Michel, dat de vakbonden ‘leugens’ verspreiden over wat wel en niet in de pensioenplannen van zijn regering zit. Zijn partijgenoot Daniël Bacquelaine veegde eerder al de oppositie de mantel uit met vergelijkbare bewoordingen: ‘Leugens allemaal’.
Wat is er geworden van de nobele bedoelingen om een breed gedragen en billijke pensioenhervorming op touw te zetten die de pensioenen voor de komende generaties betaalbaar houdt en veiligstelt? De pensioenen vormen bij uitstek een sociaal contract dat de generaties overspant. Het allerbelangrijkste is dus dat er vertrouwen heerst over de soliditeit van de afspraken. De bevolking beseft al geruime tijd dat een duurzaam pensioensysteem vereist dat meer mensen aan het werk zijn, en dat ook langer blijven, dan de voorbije decennia gebruikelijk was geworden. Dat is niet prettig, maar wel noodzakelijk. Ze verwacht dat ze in ruil daarvoor de geruststelling krijgt dat het verdiende pensioen er ook zal zijn en dat er niet om de haverklap partiële ingrepen over haar worden uitgestort, die soms in het algemene denkraam passen, maar vaak ook helemaal niet.
Het rapport van de Pensioencommissie, geleid door Frank Vandenbroucke, bood in 2014 voor zo’n nieuw sociaal contract de intellectuele basis. Het bouwde een groot krediet op voor een lastige, volgehouden inspanning. Het schetste een heldere toekomst met langer werken voor iedereen en het wieden in de ongelijkheden en scheefgroeiingen van het verleden. Net dat krediet heeft de regering niet kunnen vasthouden. Daarvoor is haar aanpak te amateuristisch en te versnipperd gebleken. Dan is het geen wonder dat het draagvlak verloren gaat.
Niemand heeft er iets aan als het pensioenbeleid het voorwerp blijft van politieke berekeningen op korte termijn bij meerderheid en oppositie. Pas als er duidelijke lijnen worden getrokken die voor lange tijd worden aangehouden, kan het gevoel wortel schieten dat het met onze pensioenen wel goed zit. Dat licht een hypotheek op de economie, geeft mensen vertrouwen in hun toekomst en die van hun kinderen, en zet aan tot investeren.
Als de regering en haar opponenten, in de politiek en daarbuiten, van het pensioenthema in de eerste plaats een politiek gevecht blijven maken, ondermijnen ze zelf het vertrouwen dat nodig is om de moeizame, maar onvermijdelijke aanpassing door te voeren.
Pensioenen zijn sociaal contract dat generaties overspant