Noord en ZuidKorea praten weer met elkaar
Sportdiplomatie als opstap naar meer
Voor het eerst in twee jaar praten de twee Korea’s opnieuw. Delegaties uit Noord en ZuidKorea zaten gisteren samen in het zwaarbewaakte grensdorpje Panmunjom. De aanleiding was de beslissing van de NoordKoreaanse Kim Jongun om op het laatste moment toch mee te doen aan de Olympische Winterspelen in ZuidKorea, die over exact een maand beginnen.
Na een jaar crisis met rakettests is die symbolische toenadering een reden tot optimisme, zij het gematigd. Want de kaarten zijn niet fundamenteel verschoven. Tijdens het overleg liet NoordKorea zich ‘negatief uit’ over het opgeven van zijn nucleaire wapens (‘denuclearisatie’, in het diplomatisch jargon). Versta: nee, we zijn niet van plan om de kernwapens op te geven.
Cheerleaders
De verandering zit vooral bij ZuidKorea. Met Moon Jaein heeft het land een ‘duif’ (of op dialoog gerichte) president na bijna een decennium havikachtig leiderschap. Moon dringt al heel lang aan op een soort toenadering voor de Olympische Spelen. De schrik zat er diep in dat NoordKorea die Winterspelen zou overschaduwen met een nieuwe raketlancering of nucleaire test (of erger). Dat heeft Moon kunnen voorkomen.
Door opnieuw te onderhandelen met Kim Jongun neemt Moon wel een risico. Japan is absoluut niet tevreden. Het stuurde al een diplomaat naar ZuidKorea om aan te dringen op blijvende economische druk op Pyongyang. Ook uit de VS komen gemengde signalen. Trump zei net nog dat hij Noord en ZuidKorea graag zag praten over ‘meer dan de Olympische Spelen’. Anderzijds riepen conservatieve senatoren zoals Lindsey Graham zelfs op om de Spelen te boycotten als NoordKorea mag meedoen.
De kogel lijkt wel door de kerk. NoordKorea stuurt straks een team van atleten (onder andere ijsschaatsers), hoge vertegenwoordigers van het regime (onder wie misschien het jonge zusje van Kim Jongun) en het befaamde vrouwelijke cheerleadersteam.
Nog belangrijker zijn de afspraken over nietsportieve dossiers. De rivalen willen de militaire spanningen verkleinen via gesprekken. Een militaire telefoonlijn is daarvoor terug in werking gezet. Ook de hereniging van families die door de oorlog van 19501953 van elkaar gescheiden werden, zou besproken worden. ‘Voor sommige Koreanen kan dat de laatste kans zijn om hun familieleden nog terug te zien’, zei Jean Lee, Koreakenner bij het Wilson Centre in Washington.
Driftkikker
Ten slotte waren er een paar kleine, maar symbolisch erg belangrijke concessies. Zo stelde Moon de militaire oefeningen met de VS uit tot na de Spelen. Die frustreren NoordKorea elk jaar, maar zijn voor Amerika bijzonder belangrijk. NoordKorea stuurde dan weer de bekende hardliner en driftkikker, generaal Ri Songwon, naar de gesprekken. Tegen alle verwachtingen in kwam hij in burgerkledij en met zalvende woorden. ‘Laten we het volk een kost
‘Laten we het volk een kostbaar nieuwjaarsgeschenk geven. Een reis met twee duurt langer dan een reis alleen’ RI SONGWON NoordKoreaanse generaal
baar nieuwjaarsgeschenk geven’, zei hij. ‘Een reis met twee duurt langer dan een reis alleen.’
Wat is Kims uiteindelijke doel? Veel analisten wijzen op een ‘verdeelenheersstrategie’ bij Kim, die ZuidKorea losweekt van de VS. Maar John Delury van de denktank Asia Society vindt dat te kort door de bocht. ‘Amerikaanse beleidsmakers moeten erkennen dat de twee Korea’s hun eigen toekomst mogen schrijven’, zei hij in
Foreign Affairs. ‘Dit verschilt van eerdere charmeoffensieven. Door te kiezen voor iets concreets als de Olympische Spelen, toont Kim dat hij bereid is om te handelen, én hij volgt de agenda van Moon, niet die van zichzelf. De VS zouden hieruit meer kunnen leren over wat Kim wil.’
Met deze olympische toenadering heeft Kim een slag thuis gehaald, zonder zelf iets te moeten aanbieden. Kims volgende doel is ongetwijfeld een oplossing voor de economische sancties. En dan is de vraag of ZuidKorea met ‘humanitaire hulp’ zal moeten betalen voor de veiligheid en vrede die het zo graag wil.