Tactisch steekspel lijkt einde Puigdemont in te luiden
De strijd om de politieke toekomst van Catalonië wordt steeds absurdistischer, ziet CEES NOOTEBOOM. Wie kan de vermoeide acteurs helpen?
De parlementaire groep rond Carles Puigdemont is niet te spreken over de beslissing van de parlementsvoorzitter om de zitting over de aanduiding van een nieuwe Catalaanse ministerpresident te schorsen. Zij wou gaan voor de tactiek van de confrontatie.
De éminence grise van de Spaanse socialisten, Alfredo P érez Rubalcaba, kijkt met verbazing naar he t Catalaanse schouwspel. ‘De separatisten willen dat de Spaanse staat P uigdemont uit hun midden haalt’, is zijn conclusie tijdens een inter view op de Spaanse radiozender COPE. Hij gaat er van uit dat de linksrepublikeinse partij ERC Puigdemont eigenlijk wil lozen en daar voor handig gebruik maakt van de stri jd die de regering in M adrid tegen de ge vluchte separatistische politicus voert.
Politiek gekrakeel
De Spaanse regering is van mening dat iemand tegen wie een aanhoudingsbevel is uitgevaardigd en die een ge vangenisstraf riskeert, geen ministerpresident van een autonome regio kan worden. Maar de Raad van State ging nie t mee in die redenering . Daarop heef t de Spaanse regering beroep aange tekend bij het Grondwettelijk Hof, dat zich nu over die vraag gaat buigen. H et Hof heeft tien dagen om alle par tijen te horen en beraadt zich daarna over de beslissing . Een welingelichte bron zegt dat er bi j de rechters geen unanimiteit over die beslissing bestaat en dat ze er voor huiveren om zich in deze politiek e strijd te mengen. Mogelijk wachten de rechters zo lang met hun beslissing tot de Catalaanse kwestie politiek is opgelost.
Hoe zou dat kunnen gebeuren? H et lijkt er nie t op dat de Spaanse regering bereid is om af te stappen van de ramkoers die ze nu al een ti jdje vaart. De enige beweging in he t dossier kan vanuit Catalonië komen. De angel zou uit he t conflict kunnen worden genomen als Carles Puigdemont niet langer kandidaat ministerpresident zou zijn. Misschien was de Catalaanse parlementsvoorzit ter, Roger Torrent, vorige week wel naar Brussel gekomen om Puigdemont te overhalen om zijn kandidatuur in te trekk en. Torrent behoort tot de linksrepublik einse partij ERC, waar van enkele leden al gezegd hebben dat P uigdemont maar geofferd moet worden, zodat er eindeli jk een regering kan worden ge vormd die aan de slag kan gaan.
Mogelijk wachten de rechters van het Grondwettelijk Hof zo lang met hun beslissing tot de Catalaanse kwestie politiek is opgelost
Puigdemontsaga
De beslissing van T orrent gisterochtend om de bi jeenkomst van het Catalaanse parlement te schorsen op de dag dat het moest stemmen over de kandidatuur van Puigdemont, voedt de hypothese dat ERC een einde wil mak en aan de Puigdemontsaga. Torrent schorste de meeting op, in af wachting van de uitspraak van het Grondwettelijk Hof. En niemand weet wanneer die valt.
Als er binnen de t wee maanden geen ministerpresident met een regering is benoemd, worden er nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Dat scenario willen de aanhangers van Puigdemont – die nu de grootste separatistische par tij vormen – vermijden.
Geen wonder dat ze boos waren toen ze merkten dat Torrent de zitting had opgeschort zonder hen te raadplegen. V olgens insiders wilden zi j Puigdemont via een Skypeverbinding ministerpresident maken en voluit voor de confrontatie gaan met Madrid. ERCkopman Torrent wacht nu af, tot de klok hem ver telt dat hij met een nieuwe kandidaat ministerpresident moet komen.
Soms is het jammer dat Cervantes niet meer leeft. Wat zou de schrijver van Don Quixote van de Catalaanse toestanden genoten hebben. Ten eerste zou hij de vlucht van Carles Puigdemont naar Brussel letterlijk genomen hebben. Wie zijn hoofdpersoon windmolens voor reuzen laat aanzien, kan ook een Catalaanse leider vleugels geven om over de Pyreneeën te vliegen en in het hart van Europa op de Nieuwe Tijd te wachten. Alles wat je verder nodig hebt, is een oud en wereldberoemd paard, en een knecht die je bi j de les houdt.
Puigdemont, de afgeze tte president van de Catalaanse regio, verblijft met enkele getrouwen in Brussel. En de tijd dringt: vandaag is formeel de laatste dag waarop een nieuwe president zich moet presenteren. Herhaling van ze tten. Bij de verkiezingen van december haalden de afscheidingsgezinde par tijen samen een kleine meerderheid. Als het aan hen en aan hem ligt, zou hij weer president zi jn. Hoe, dat we ten we nog niet, en zi j ook nie t.
Het installeren van een president veronderstelt de lichamelijke tegenwoordigheid van de persoon. De letrados, juristen van he t Catalaanse parlement, vinden nie t dat dat per acclamatie uit de ver te of me t een geestverschijning via Skype mag gebeuren. W ant zelf kan P uigdemont de Spaanse grens niet over, omdat hij dan opgepakt wordt. Hij zou dus uit de verte moeten regeren, wat in de buurt komt van magie of van mythische koninkrijken als dat van Kubla Khan, waar het volk de vorst ook nog nooit in he t echt gezien had.
President is president
Maar in Spanje is alles mogeli jk. De in Brussel verzamelde getrouwen van Puigdemont hebben al laten weten dat ze niet naar hun eigen schriftgeleerden zullen luisteren. President is president, en die gaat daarover . Wordt Catalonië voorlopig dan vanuit Brussel geregeerd? Wie weet heb je dan al snel een eigen hoog gerechtshof en mag de president ge woon naar huis, want dan hoef t hij niet meer over de Spaanse grens.
Europa maakt zich druk over de scheiding der machten in P olen en Hongarije omdat die landen van plan zijn die ooit zo hard be vochten verworvenheid van de democratie weer af te schaf fen. M aar in Spanje, dat door sommige Catalanen als een Francodictatuur wordt afgeschilderd, bestaat die scheiding nog steeds. Daarom kan de president dus niet naar zijn volk, dat zichzelf zopas met een uiterst bescheiden meerderheid van ze tels in december nogmaals uitsprak voor onaf hankelijkheid. G een meerderheid van stemmen overigens, maar in Catalonië wegen de stemmen van he t plat teland ie ts zwaarder dan die van de stad. CEES NOOTEBOOM
Wie? Schrijver. Wat? Cervantes zou een kluif hebben gehad aan de kluchtige patstelling in Catalonië.
Misschien k omt dat de Spaanse premier Mariano Rajoy in dit ge val goed uit, maar zelfs als hi j dat zou willen, kan hi j er nie t onderuit: of Puigdemont terug mag k omen, bepaalt het Spaanse Hooggerechtshof. En dat zegt voorlopig nee, zoals he t ook nee zegt tegen de vri jlating van de medestanders van P uigdemont die al een tijd in de gevangenis zitten. Een van hen is Oriol J unqueras van Republikeins Links (ERC), die vroeger altijd samen met Puigdemont optrad alsof ze een eeneiige t weeling waren. Ook dat k omt Rajoy misschien goed uit, want de gedwongen scheiding tussen de Catalanen in
De gedwongen scheiding tussen de Catalanen in Brussel en die in de cel zal de eenheid op den duur geen goed doen
op den duur geen goed doen.
Fouten gemaakt
De eerste scheuren zi jn al zichtbaar. Artur Mas, Puigdemonts voorganger, heef t zich terug getrokken ‘om zi jn verdediging voor te bereiden’. Een aantal van de vroegere medestanders heeft al laten we ten dat er ‘fouten’ gemaakt zijn. Carme Forcadell, de vroegere, schrille voorzitster van he t Catalaanse parlement, heeft verklaard dat ze zichzelf nie t wil opvolgen. Ik zie haar nog in september vanuit de hoog te van haar voorzitterstafel Inés Arrimadas – de leidster van Ciudadanos en vanaf het begin tegen onafhankelijkheid – het bos insturen toen die probeerde uit te leg gen dat he t Catalaanse parle ment zijn eigen wetten schond. Ciudadanos is nu de grootste par tij in dat parlement.
En Rajoy, ministerpresident van
van he t constitutionele kamp, die met he t uitschrijven van de verkiezingen van 21 december he t deksel op de neus kreeg? Ook met hem gaat het niet goed. Men mort in de efebocracia (de ‘efeben’ noemt El País de jongere generatie politici van Rajoys partij) met een schit terende verwijzing naar de halfvolwassen’‘ soldaten uit het oude Athene.
Na de over winning van Ciudadanos in Catalonië en nu de populariteit van Alberto Rivera – de nationale leider van de Ciudadanos – in de peilingen groeit, wordt in Rajoys onder corruptieschandalen gebukte P artido Popular voorzichtig aan zijn stoel gezaagd. Voorlopig is er geen schi jn van kans, maar de corruptieprocessen over misbruik van gelden uit de partijkas moe ten nog beginnen. De gewone kiezer, ook die in Catalonië, heeft nog andere problemen dan het absurdisme in Brussel en M adrid.
Rajoy noch Puigdemont heeft iets van machia vellistische realpolitik begrepen. Z e hebben zich me t elkaars hulp in uiterst gecompliceerde situaties gemanoeuvreerd. Het vooruitzicht van een eindeloze mar telgang in Catalonië of nieuwe verkiezingen zou voor allebei levensgevaarlijk kunnen worden. Rivera heef t al gezegd dat hij zich een regering met andere par tijen kan voorstellen, maar dat zit er nu nog nie t in. Misschien moeten de vermoeide acteurs weer eens wat van Cer vantes lezen. Van de meester van de onverwachte wendingen valt ook na een paar eeuwen nog veel te leren. Het is tenslotte nog steeds he tzelfde land, gelukkig .
Intussen is he t Catalaanse parlement eerder deze maand bi jeen geweest en heeft het een republikeinse voorzitter gek ozen. En men houdt onverkort vast aan de inauguratie van Carles P uigdemont, want al is Ciudanos na de verkiezingen de grootste par tij, ze heef t nog steeds minder zetels in he t parlement dan de proafscheidingspar tijen samen. Maar nieuwe verkiezingen zullen die partijen ook niet willen riskeren. Dus blijft de patstelling. Tenzij er ergens een schrijver is met een inval die niemand verwacht. Maar waar zou die vandaan moeten komen? PRINTED