Dampwinkels stoten op hun grenzen

De gespecialiseerde vapeshops, die in een mum van tijd de markt van de esigaret inpalmden, zien hun groei stagneren. Dat zou te maken hebben met de te strikte wetgeving. De intrede van de gevestigde tabaksindustrie in hun markt vormt een bijkomende uitd

Als paddenstoelen schoten ze uit de grond, de vapeshops of zogenoemde ‘dampwinkels’, die inspeelden op de vraag naar esigaretten. Maar de markt lijkt stilaan verzadigd. Dat heeft alles te maken met de Belgische wetgeving rond de esigaret. ‘Doordat we onder de tabakswetgeving vallen, mogen we geen reclame maken. Bovendien kunnen we de misverstanden rond ons product niet bestrijden’, zegt Tim Jacobs, medeoprichter van de Vaporshop.

De esigaret is een toestelletje dat damp produceert om te ‘roken’ en dat al dan niet nicotine bevat. Het werkt met hervulbare flesjes (tanks). In de dampwinkels vind je duizenden varianten, in allerlei smaken. ‘We trekken geen nietrokers aan, maar proberen rokers te overtuigen om de schadelijke sigaretten te vermijden’, zegt Marc Bosmans, oprichter van de Dampwinkel.

De Dampwinkel heeft acht winkels, een stuk minder dan de Vaporshop, de grootste speler in België. Die opende tussen juli 2016 en nu 52 dampwinkels, goed voor zowat een vijfde van de markt. In totaal zouden er 250 dampwinkels zijn in België. Maar er zijn weinig betrouwbare cijfers over de omvang van de markt. De dampwinkels hebben geen ei gen branchevereniging. Cimabel, de organisatie van de grote tabaksmultinationals, heeft ook geen cijfers.

Ook Unizo, de federatie van handelaars, tast in het duister, net zoals Comeos. Filip Horemans, woordvoerder van Unizo, ziet in de snelle opkomst van de dampwinkels een hype die per definitie niet zal blijven duren.

De snelle opkomst van de dampwinkels kwam er nadat de overheid expliciet verboden had dat esigaretten nog online werden verkocht. Het verbod werd van kracht op 17 januari 2017.

Het geldt niet voor de verkoop van nicotinevrije esigaretten, maar dat is maar een klein stukje van de markt.

Als gevolg daarvan gingen de Belgische onlineverkopers offline en openden ze fysieke winkels. ‘We waren de grootste onlineverkoper van esigaretten in België, maar door dat verbod hebben we fysieke winkels moeten openen’, zegt Tim Jacobs, medeoprichter van de Vaporshop. Dat gebeurde via het franchisemodel, zelfstandigen die zich aansloten onder de vlag van de Vaporshop. De Dampshop, een andere keten, werkt dan weer met eigen winkels en ge franchiseerde winkels.

De opening van het aantal winkels ging heel snel en volgens Jacobs zijn ze rendabel. Toch zegt ook hij ‘dat de markt ondertussen verzadigd is’. ‘In een kleinere stad als Turnhout had je in een beperkte straal zeven tot acht verkooppunten van esigaretten. Dat is gewoon te veel en dan verbaast het niet dat je ook al eens een winkel ziet dichtgaan.’ Marc Bosmans van de Dampwinkel is nog explicieter. ‘Ik heb acht winkels geopend en daarbij blijft het. Onze jongste winkel, in Lier, draait niet zoals we hoopten. De esigaret heeft in België al haar hoogtepunt bereikt.’

Bosmans, die ook levert aan een tweehonderdtal krantenwinkels, zegt dat hij de verkoop daar zelfs ziet dalen. ‘Een krantenwinkel kan niet hetzelfde aanbod brengen als een gespecialiseerde shop. In feite was onlineverkoop ideaal voor de esigaret.’

‘De onlinehandel heeft zich verplaatst naar Nederland en Frankrijk. Dat is jammer, want België loopt online al achterop’, zegt Bosmans.

Jacobs wijst, net zoals Bosmans, de wetgeving met de vinger. ‘We mogen geen publiciteit maken, waardoor we de consument niet kunnen voorlichten.’

De tabaksindustrie keek lange tijd de kat uit de boom, tot Philip Morris met zijn ‘heatnotburnproduct’ kwam, de Iqos. De Iqos, een apparaatje in de vorm van een pen, werkt wél nog met tabak. Alleen wordt de tabak in het apparaatje niet verbrand maar gestoomd. In België wordt de Iqos nog niet verkocht. ‘En het is in onze winkels ook niet welkom. Het blijft een schadelijk tabaksproduct’, zegt Jacobs van de Vaporshop.

Japan Tobacco International (JTI) gaat eind februari in België een tabaksvrije esigaret aanbieden. Daarmee is het de eerste tabaksmultinational die in België die stap zet. In andere landen hebben de tabaksconcerns die stap wel al gezet. ‘Ik snap niet dat de industrie zo lang gewacht heeft’, zegt Bosmans. ‘Ze kiezen echter voor capsules in plaats van hervulbare flesjes en dat is een duur product.’ Jacobs zegt dat producten van tabaksmultinationals niet welkom zijn in zijn winkels. JTI lijkt dan weer van plan om zijn capsules te lanceren via de krantenwinkels en de supermarkten.

In een markt waar het aanbod al op de vraag vooruitloopt, belooft dit nog meer druk op de dampketel te zetten.

‘De esigaret heeft in België al haar hoogtepunt bereikt’

MARC BOSMANS Oprichter Dampwinkel