L’AMÉRIQUE LE FATALISTE?

Het werd er door VRTcorrespondent Björn Soenens meteen bij verteld na het zoveelste schietincident in een school in de VS: dat er aan de wapenwet niets zou veranderen. Die behoorlijk fatalistische uitspraak is helaas bittere realiteit. Natuurlijk zijn verontwaardiging en protest aan de orde en vullen de televisiezenders hun primetime met het tonen van gedeeld verdriet. En o ja, enkele congresleden deden een emotionele oproep om het wapenbezit strenger te maken. Maar de wapenwet aanpakken? Nee. Zeker niet met deze president.

Te veel wapens en Amerikanen: het lijkt wel een natuurwet waartegen het leed van honderden jonge slachtoffers niet opgewassen is. Ook Barack Obama slaagde er nauwelijks in om meer dan een komma van de wet aan te passen. Hij vond te weinig steun in het Congres. Hoe komt het dat Amerikanen hier zo ogenschijnlijk irrationeel mee omgaan? Er is natuurlijk het geld. Dat helpt altijd om overtuigingen bij te spij keren, met name van politici. Zo is de NRA (National Rifle Association) een gulle sponsor tijdens verkiezingen. In de Britse krant The Guardian werd eind vorig jaar het financiële plaatje van deze politieke lobbymachine geschetst. Dat maakt indruk: ze betaalt allerlei comités om anderen te beïnvloeden en ze ondersteunt verkiezingscampagnes van congresleden en gouverneurs. De meeste politici raken dankzij die sponsoring ook verkozen. Vandaar dat in de VS een strengere wapenwet goedkeuren een beetje is zoals kritisch zijn tegen Israël: het betekent voor politici zoveel als politieke zelfmoord.

Tegelijk blijkt dat in verhouding tot andere industriële big spenders de macht van de NRA disproportioneel groot is. Dat brengt ons bij de tweede verklarende factor voor het fatalisme op dit terrein. De door geld aangezwengelde hunker naar wapenbezit speelt in op een diepgewortelde mentaliteit bij veel Amerikanen: een fundamenteel wantrouwen tegenover de (federa le) overheid. Hoe zuidelijker je gaat, hoe groter de aversie bij burgers tegenover Washington, dat volgens hen in de eerste plaats moet afblijven van hun vrijheid en dus van hun wapens. Het fameuze tweede amendement, weet u wel. Eerder dan beschermd te worden, staan veel Amerikanen liever zelf in voor hun veiligheid. En blijkbaar kun je dat vooral met een wapen bij de hand. Dat laatste mag je letterlijk nemen. In heel wat staten nemen mensen hun wapen mee naar de supermarkt of het restaurant.

Vuurwapens zijn daardoor in Amerika overal en altijd aanwezig en een licentie heb je zo verkregen, zelfs als je mentale problemen hebt of strafrechtelijk gesproken een schimmig bestaan leidt. Daarom is het risico op een mass shooting alomtegenwoordig, wat op zijn beurt de roep tot meer zelfbescherming meebrengt. Het verklaart waarom er na elk schietincident, terwijl de families van de slachtoffers protesteren en hun verdriet proberen te verwerken, tegelijk wordt gepleit voor méér wapenbezit. Immers, zo luidt het nonsensicale argument: als meer goede mensen een wapen dragen, dan kunnen ze ons beter beschermen tegen lunatics die het slecht voor hebben met anderen. Terwijl het al veelvuldig is aangetoond dat meer wapenbezit leidt tot meer wapengeweld.

In die perverse logica zit het debat over wapenbezit in de VS al een tijdlang gevan

In de VS is een strengere wapenwet goedkeuren zoals kritisch zijn tegen Israël: politieke zelfmoord