Waarom werd Skripal vergiftigd?

Mogelijk was Sergei Skripal, de vroegere dubbelspion, nog altijd actief. Mogelijk wilde een groep binnen de geheime dienst een wit voetje bij Poetin halen.

BRUSSEL I De belangrijkste vraag in dit dossier is nog niet beantwoord: waarom werd de voormalige dubbelspion Sergei Skripal (66) vergiftigd? In 2006 gaf een Russische rechter hem dertien jaar cel, omdat hij de identiteit van driehonderd Russische geheim agenten had prijsgegeven. Mocht Moskou zich van hem hebben willen ontdoen, dan was het gemakkelijker geweest hem achter de tralies te vermoorden.

Maar Skripal werd vier jaar na zijn veroordeling vrijgelaten en op een vlucht naar het Westen gezet in het kader van een spionnenruil. Waarom zou hij zeven jaar later uitgeschakeld moeten worden? Wilde men een voorbeeld stellen voor andere mogelijke overlopers? In dat geval zou Rusland het oude gentlemen’s agreement over spionnen en spionnenruil aan zijn laars lappen: geruilde, gepensioneerde spionnen worden gerust gelaten, zegt Jonathan Eyal van het Royal United Services Institute aan Business Insider.

Amerikaanse verkiezingen

Marc Galeotti, die een boek over de Russische veiligheidsdiensten schrijft, denkt dat er meer aan de hand is, omdat iemand vergiftigen niet alleen gevaarlijk maar ook risicovol is. In de Moscow Times sluit hij niet uit dat Skripal nog als spion werkte en een bedreiging voor het Kremlin vormde. Ook Alexander Litvinenko, de Russische exspion die in 2006 in Londen aan een overdosis gif overleed, had een dossier over corruptie bij de FSB, de belangrijkste geheime dienst in Rusland.

Misschien wist Skripal iets over de Russische invloed bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen? Hij werkte vroeger voor GRU, de buitenlandse militaire geheime dienst die genoemd wordt in het hacken van de Amerikaanse verkiezingen. Misschien had Skripal nog contact met enkele van zijn vroegere collega’s.

Cadeautje

Als die hypothese zou kloppen, dan betekent dat niet dat Vladimir Poetin de opdrachtgever was. Het is zelfs mogelijk dat een dooie Skripal een cadeau voor de president was. Hetzelfde werd indertijd beweerd over Boris Nemtsov. De oppositiepoliticus werd in 2015 voor de muren van het Kremlin neergeschoten, mogelijk in opdracht van mensen die bij Poetin in de gunst wilden komen.

De Russische inlichtingendiensten vormen immers geen monoliet blok, zegt de voormalige Britse ambassadeur in Rusland, sir Andrew Wood, aan The Guardian. De onderdelen zijn vaak heftige rivalen van elkaar. Volgens Wood zijn er bij de FSB behoorlijk wat ultranationalisten. Het zou, een week voor de verkiezingen, een mooi geschenk zijn voor hun voormalige kameraad Poetin.

Tegelijk suggereert een andere Russische oudspion, Valeri Morozov, bij BBC dat de vergiftiging een daad van Poetins tegenstanders is, om hem in diskrediet te brengen.