Lachen met een moordzuchtige
TUNDE ADEFIOYE wil zich verontschuldigen voor de nieuwe enscenering van ‘Het leven en werk van Leopold II’. Zelf was hij in shock na de voorstelling.
‘Een verzwegen reservoir van kennis en affect, gebaseerd op vier eeuwen Nederlands imperialistisch bewind, speelt in de Nederlandse maatschappij een vitale maar verzwegen rol in het dominante betekenisgevende proces, met inbegrip van de vorming van het ik’ – Gloria Wekker (SurinaamsNederlandse antropologe)
Dit is een verontschuldiging, maar niet aan de mensen die denken dat ze er een verdienen omdat hun privilege hen er recht op geeft. Het is wel een verontschuldiging aan de mensen die hun vertrouwen in de KVS hebben gesteld. Nog belangrijker, ik had dit niet willen schrijven. Ik doe het alleen om mij te verontschuldigen tegenover iedereen die Het leven en werk van Leopold II heeft gezien en zich verraden en beledigd voelt door een stuk te zien dat zij angstaanjagend vinden (DS 10 maart).
Dat vinden ze omdat zij een stuk zien dat een satire en een werk van dekolonisatie zegt te zijn, maar hen er in werkelijkheid aan herinnert dat zij en hun voorouders als onbetekenend werden en worden beschouwd, in een land waar veel van de grote instellingen nog altijd niet begrijpen dat zij in de ‘nieuwe betekenisgeving’ moeten worden opgenomen.
In plaats daarvan werden zij naar een voorstelling gelokt waar de meeste mensen lachten telkens als Leopold II kokhalzend ‘zwart’ zegt. Ze zien hoe een moordzuchtige maniak in 2018 een forum krijgt. Ze worden aangemoedigd om empathie te voelen met hem en met ‘zijn baard waarop je een muziekje zou kunnen tokkelen’. En de slachtoffers van de genocide van Leopold II krijgen geen vertegenwoordiger op de planken, tenzij een zwarte ‘groot geschapen’ acteur of een zwart geschminkte acteur meetelt.
Dappere beslissing
Dat alles terwijl een maniak in het Witte Huis de landen van hun voorouders ‘klotelanden’ noemt. Zelfs hier in Vlaanderen voeren politici een racistisch beleid. Satire is leuk, maar dit stuk is satire met te veel on herstelbare gebreken om het geschikt te maken voor onze huidige realiteit.
Maar toch, en zoals ik in de KVS herhaaldelijk gezegd heb, ben ik in de fout gegaan. Ik ben in de fout gegaan door niet eerst naar de captatie van Het leven en werk van Leopold II te kijken. Ik ben in de fout gegaan door het initiatief te nemen om het beeld van Lumumba in de KVS in te huldigen, zonder van nabij te volgen hoe en wanneer het zou worden voorgesteld. Ik ben in de fout gegaan toen ik na de voorstelling, nog altijd in shock, op het podium klom om het stuk aan te klagen en te praten over het belang van de context, en het publiek aan te moedigen om het beeld van Lumumba en de geschiedenis als de andere kant van het verhaal te zien.
Hoewel ik daar geen spijt van heb, voel ik mij om verschillende redenen verantwoordelijk, onder meer omdat ik een stuk heb geschreven (DS 5 au TUNDE ADEFIOYE Wie? Wat?