‘Betonstop dreigt woonstop te worden’
De bouwsector vreest dat de heffing op soepelere bouwnormen een rem zet op de geplande betonstop en ze particuliere eigenaars veel geld kost. Juridische stappen worden voorbereid.
Als het van de Vlaamse regering afhangt, moet een grondeigenaar binnenkort een deel van de meerwaarde afgeven, wanneer de overheid toelaat op het perceel meer lagen te bouwen, de bouwhoogte of diepte te vergroten, of dichter te bouwen (DS 9 april). Concreet gaat het volgens het ontwerpdecreet om een heffing van 25 procent op een meerwaarde tot 250.000 euro, en 50 procent op het bedrag daarboven.
De uitbreiding van de zogenaamde planbatenheffing moet de betonstop mee helpen realiseren, door een deel van de compensaties aan de landeigenaars te financieren. Op een definitief politiek akkoord over die betonstop is het nog wachten. Vlaanderen streeft naar een concentratie van de bouwgrond en wil dat er tegen 2040 geen extra open ruimte meer bebouwd wordt.
Maar de bouwsector vreest dat de heffing een omgekeerd effect zal hebben. ‘Ze zal bouwen onzeker en duurder maken’, zegt Marc Dillen, directeurgeneraal van de Vlaamse Confederatie Bouw. ‘Wij vrezen dat het verdichtingsproces zal worden afgeremd.’
Vlaanderen moet gaan voor hoger en dichter wonen, zegt ook Olivier Carrette, hoofd van de Beroepsvereniging van de Vastgoedsector (BVS). ‘Maar net die nieuwbouw wordt nu moeilijker gemaakt. Een tarief van 50 procent is totaal overdreven.’ Ook sommige specialisten plaatsen kanttekeningen. ‘Zo’n heffing komt neer op het sanctioneren van hoogbouw, het onvermijdelijke resultaat van de betonstop’, zegt Jan Beleyn, een advocaat en docent gespecialiseerd in de materie. ‘De vraag is of de overheid die moderne bouwvormen niet net moet stimuleren.’
Betalen voor extra bouwlagen
De eigenaar van een grond die in waarde stijgt door een toelating om meer te bouwen, moet de planbatenheffing betalen wanneer hij de eigendom verkoopt of er een bouwvergunning voor aanvraagt. Details over de precieze berekening zijn nog niet bekend, maar de heffing zal worden berekend op de theoretische meerwaarde.
De bouwsector waarschuwt particuliere eigenaars. ‘Stel: een koppel verkoopt hun huis van twee etages aan familie’, zegt Dillen. ‘Intussen is het ruimtelijk uitvoeringsplan dat erop van toepassing is, versoepeld en laat het vier bouwlagen toe. De nieuwe eigenaars willen het huis niet afbreken. Toch moet bij de verkoop een meerwaardebelasting worden betaald, terwijl de meerwaarde helemaal niet gerealiseerd wordt.’
Hetzelfde geldt voor een bouwvergunning die de meerwaarde niet ten volle benut, zegt Carrette. ‘Er zullen burgers hun pand moeten verkopen, omdat er een hypothetische meerwaarde op rust.’ De BVS wil via een advocatenkantoor bekijken of er juridische actie ondernomen kan worden. ‘De Vlaamse overheid steekt meer energie in het tegengaan van nieuwbouw op ongeschikte plekken dan het promoten van verdichting’, aldus Dillen. ‘Dat zal leiden tot een tekort aan betaalbare woningen. De betonstop dreigt een woonstop te worden.’
‘Bouwen zal niet duurder worden’, reageert de woordvoerster van Joke Schauvliege (CD&V), Vlaams minister van Omgeving. ‘Het is logisch dat we een deel van de winst van de bouwpromotoren laten terugvloeien naar de maatschappij.’ Zo’n heffing komt neer op het sanctioneren van hoogbouw, zegt
‘De heffing zal bouwen onzeker en duurder maken. Wij vrezen dat het proces om dichter op elkaar te bouwen zal worden afgeremd’
MARC DILLEN Directeurgeneraal Vlaamse Confederatie Bouw
‘Het is logisch dat we een deel van de winst van de bouwpromotoren laten terugvloeien naar de maatschappij’
JOKE SCHAUVLIEGE (CD&V) Vlaams minister van Omgeving