Facebook volgt u op websites Vlaamse overheid
Overheidsinstellingen als De Lijn en Kind en Gezin sturen met de Facebookpixel massaal gegevens over hun bezoekers door.
BRUSSEL I Op 16 februari werd Facebook door de Brusselse rechtbank van eerste aanleg veroordeeld wegens schending van de privacywetgeving. Het volgt het surfgedrag van Belgische internetgebruikers via zijn sociale plugins (zoals de ‘delen’knop), via cookies en via de onzichtbare Facebookpixel. Volgens de rechtbank informeert het sociale netwerk de internetgebruikers daar onvoldoende over en is daarvoor geen geldige toestemming verkregen.
Veel Vlaamse overheidsinstellingen gebruiken die Facebookpixel op hun site. Dat betekent dat het bedrijf van Mark Zuckerberg Vlamingen kan volgen wan neer ze die websites bezoeken. Dat blijkt uit het antwoord van Vlaams minister van Bestuurszaken Liesbeth Homans (NVA) op een parlementaire vraag van Katia Segers (SP.A).
Volgens Homans gebruiken zeven websites de Facebookpixel: Sport Vlaanderen, Toerisme Vlaanderen, Toegankelijk Vlaanderen, het Vlaams Centrum voor Agro en Visserijmarketing, De Lijn, de Vlaamse Milieumaatschappij en Kind en Gezin. Veertien websites gebruiken de sociale plugins van de netwerksite. Als u even een bus opzoekt op de website van De Lijn, of naar kinderopvang speurt via de site van Kind en Gezin, dan helpt dat Facebook dus om uw surfgedrag in de kaart te brengen. Ook als u zelf geen Facebookaccount hebt.
Toerisme Vlaanderen ontkent het gebruik van de pixel en De Standaard trof er ook geen spoor van aan. Bij Kind en Gezin vonden we op de homepage niet alleen de Facebookpixel, maar ook vier andere ‘trackers’ van de netwerksite. Nochtans staat daarover niets in de privacyverklaring op de website, terwijl dat wel zou moeten. ‘Wij hebben die pixel er ooit geplaatst voor onze magazines, maar eigenlijk nooit gebruikt’, zegt woordvoerder Leen Du Bois, die belooft de pixel te zullen weghalen.
Ook bij De Lijn maakt de informatiepagina over cookies geen gewag van de Facebookpixel of andere trackers. ‘Dat wordt heel binnenkort in orde gebracht’, zegt woordvoerder Tom Van de Vreken. De Facebookcookies worden volgens hem onder meer gebruikt om te maken dat een bezoeker op de website niet steeds dezelfde advertentie voor een actie van De Lijn ziet.
‘Onaanvaardbaar’
‘Onaanvaardbaar’, noemt Katia Segers het gebruik van de Facebookpixel. ‘De Vlaamse overheid faciliteert een praktijk die door de rechtbank is bestempeld als een inbreuk op de privacywetgeving. Het is hallucinant dat websites van Vlaamse overheidsdiensten nog steeds gebruikmaken van deze technologie en een privébedrijf in staat stellen om niet alleen informatie te verzamelen over elke sur fer, maar die ook nog eens zonder ons medeweten door te verkopen’. Segers vraagt dat Homans het gebruik van de Facebookpixel op Vlaamse overheidswebsites onmiddellijk verbiedt
Via haar woordvoerder reageert Homans dat de uitspraak van de rechtbank ‘gericht is tegen Facebook. Het heeft geen pas de gebruikers van de plugins te criminaliseren voor een situatie waarvoor Facebook verantwoordelijk is’.
Daarmee is de Amerikaanse reus de zwartepiet toegespeeld. ‘Technisch gesproken begaan deze overheidsinstellingen een misdrijf’, zegt Willem Debeuckelaere, de voorzitter van de Privacycommissie. ‘Zij maken zich, strikt genomen, medeplichtig aan het ondergraven van de privacywetgeving.’
‘De minister heeft opdracht gegeven om bindende richtlijnen uit te werken over het al dan niet gebruiken van pixels of plugins’, zegt Homans’ woordvoerder nog. Zodra die richtlijn er is, geven wij er gevolg aan, klinkt het bij De Lijn.
BRUSSEL I De Amerikaanse senatoren kwamen meteen ter zake: ‘In het verleden hebben politici van beide partijen het aan technologiebedrijven overgelaten om zichzelf te reguleren’, zei de voorzitter van de commissie Handel bij de opening van de hoorzitting. ‘Dit verandert misschien’.
‘Hebt u een monopolie?’
Het waren dinsdag de Senaatscommissies Justitie en Handel die samenzaten om Mark Zuckerberg aan de tand te voelen. Woensdagnamiddag, onze tijd, moet de ceo van Facebook ook twee commissies van het Huis van Afgevaardigden toespreken. Zuckerberg, uitzonderlijk in een blauw pak en niet in zijn kenmerkende grijze Tshirt, beschreef Facebook bij zijn openingsverklaring als ‘een optimistisch en idealistisch bedrijf’. Hij gaf fouten toe, maar wees voortdurend op zijn goede intenties om mensen ‘dichter bij elkaar te brengen’.
Hij miste ook geen enkele kans om te verwijzen naar het bescheiden begin van de netwerksite, amper veertien jaar geleden. Bij een vraag over het filteren van haatberichten zei hij dat het censureren van berichten op Facebook oorspronkelijk gebeurde ‘door mij en mijn kamergenoot’. Bij de aanvang van de hoorzitting slaagde hij erin om ernstig en deemoedig over te komen, gaandeweg dook zijn betweterig toontje vaker op.
Privacy Bill of Rights
Eind oktober werd Facebook al een eerste keer door senatoren gegrild, tegelijk met Google en Twitter. Toen ging het over hoe Russische organisaties haast ongehinderd hun netwerken hadden kunnen bespelen tijdens de presidentiële campagne van 2016. Zuckerberg maakte zich ervan af door het hoofd van zijn juridische afdeling, Colin Stretch, te sturen.
Deze keer wordt alleen Facebook op het matje geroepen. De aanleiding is de manier waarop de gegevens van tientallen miljoenen Amerikaanse burgers (en in totaal mogelijk tot 87 miljoen mensen) terechtkwamen bij Cambridge Analytica. Dat bedrijf gebruikte die gegevens om psychologische profielen op te stellen en vervolgens kiezers te bestoken met politieke boodschappen die aangepast waren aan dat profiel.
Voor Democratische politici is de maat nu duidelijk vol. Twee Democratische senatoren, Ed Markey en Richard Blumenthal, stelden gisteren een Privacy Bill of Rights voor, een privacywet die deels geïnspireerd lijkt op de Europese wetgeving: voor het gebruiken of verkopen van persoonsgegevens is toestemming nodig, en regulator FTC houdt toezicht.
De grote vraag was hoe de Republikeinse senatoren Zuckerberg zouden ontvangen. Zij moeten oppassen dat ze hun eigen president niet ondergraven. Ze laten het best niet uitschijnen dat Cambridge Analytica de uitslag van de presidentsverkiezingen heeft beïnvloed. Bovendien gaan de Republikeinen – en ook Trump – er prat op dat ze bedrijven bevrijden van overbodige regeltjes.
‘Europa doet goede dingen’
Lindsey Graham Republikeins Senator
Maar ook zij waren bij momenten opvallend scherp voor Zuckerberg. De kans dat er wetgeving komt die Facebook reguleert, lijkt dan ook toe te nemen, al moet nog blijken of het diep verdeelde Congres het over een tekst eens kan worden. Zuckerberg ziet de bui blijkbaar hangen. ‘De echte vraag is: wat is de juiste regelgeving?’, zei hij zelf.
De ceo van Facebook herhaalde dat hij voorstander is van de voorgestelde Honest Ads Act, die vereist dat bij politieke advertenties online steeds wordt bekendgemaakt wie ervoor heeft betaald. Maar verscheidene Republikeinse politici stuurden aan op privacywetgeving. Ze voegden er wel aan toe dat Facebook mag meewerken aan het opstellen van de tekst.
Republikeins senator Lindsey Graham vroeg Zuckerberg nadrukkelijk of hij een monopolie heeft (‘Zo voelt het alvast niet’, repliceerde die) en of hij ook bereid is mee te werken aan wetgeving rond privacy. Zuckerberg zei geen ‘nee’ en voegde eraan toe voorstander te zijn van regels die ‘mensen controle geven over de gegevens die ze delen’. Daarbij merkte hij op dat Europa op dat vlak ‘sommige dingen goed doet’.
‘Zo voelt het in elk geval niet’
MARK ZUCKERBERG Ceo Facebook