De comeback van privacy
Ook voor Mark Zuckerberg zijn er grenzen aan wat hij publiek wil delen. Dat hij pleit voor meer databescherming, ziet JOCHANAN EYNIKEL als een keerpunt.
‘Euh… no.’ Het was een van de weinige momenten dat Mark Zuckerberg, de ceo van Facebook, dinsdag aarzelde tijdens de vijf uur durende hoorzitting in de Amerikaanse Senaat. Senator Dick Durbin had hem net gevraagd of hij er zich comfortabel bij zou voelen om te vertellen waar hij de nacht voordien geslapen had. Ook op de vraag of hij zijn smsverkeer van de afgelopen week zou willen onthullen, antwoordde de verbouwereerde Zuckerberg negatief. Het punt dat de senator wilde maken, was duidelijk: er zijn grenzen aan wat je publiek wil delen. Zelfs voor de eigenaar van het grootste deelplatform ter wereld.
Hoewel dit misschien een open deur lijkt, is het dat niet. Privacy is al verschillende keren doodverklaard. Soms letterlijk, zoals door de populaire digitale ondernemer Gary Vaynerchuk in 2014. Wie zich zorgen maakt over privacy, behoort tot de defensieve kant en wil de vele voordelen van het internet niet zien, orakelde hij op Youtube. Hij heeft meer dan 1,2 miljoen volgers, dus zijn opinie reikt ver. Eerder verklaarde Zuckerberg ook al dat de sociale normen veranderd zijn en dat Facebook daarin meeevolueert. Die norm is nu informatie met veel meer mensen delen, aldus Zuckerberg in 2010. Na zoveel doodverklaringen besliste het Gentse platform GentM twee jaar geleden om privacy een waardig afscheid te gunnen met een eigen begrafenis op Allerheiligen.
Youtubegeneratie
R.I.P. privacy? Als privacy al dood was in 2016, beleven we dit jaar haar verrijzenis. Alleen al het feit dat de ceo van een van de machtigste bedrijven ter wereld meer dan vijf uur ondervraagd wordt door 44 Amerikaanse senatoren over het datagebruik van zijn bedrijf, spreekt boekdelen. In die marathonzitting liet Zuckerberg zich ontvallen dat ‘iedereen goede privacybescherming verdient’ en dat zijn bedrijf inzake privacy ‘verder moet gaan dan de wet voorschrijft’. De nieuwe Europese privacywetgeving (GDPR) kan voor de Facebookoprichter zelfs ter inspiratie dienen. Of hoe een van de grootste datadeelplatforms pleit voor meer databescherming.
Betekent dit dat Facebook en andere datagiganten plots gesloten netwerken worden en geen winst meer zullen maken met onze data? Neen. Er is ook niets mis met diensten verlenen in ruil voor data, zolang gebruikers daar bewust voor kunnen kiezen. En dat ze bewust kunnen kiezen waarvoor hun data wel en niet gebruikt worden. Precies daar liep het serieus mis toen Cambridge Analyti ca persoonlijke data van Facebookgebruikers ongevraagd voor politieke doeleinden gebruikte. Dat ook Zuckerberg het probleem erkent en het belang van privacy uitspreekt, is daarom wel degelijk een keerpunt.
Privacy was de laatste jaren hooguit schijndood. De groei aan digitale platformen en diensten vereist datagebruik. Het klopt dat we daardoor meer informatie gaan delen, maar daarom niet alles. Iedereen heeft zaken die hij liever privé houdt. Vorig jaar raakte bekend dat tieners na het sporten steeds vaker met zwembroek aan douchen uit angst voor naaktfoto’s. Sharing is niet altijd caring en ook de Youtubegeneratie kan nog verlegen zijn. Gelukkig maar.
Apple profiteert
Tim Cook, de ceo van Apple, heeft dat goed begrepen en maakt handig gebruik van de storm waarin Facebook zich nu bevindt. Aan de Amerikaanse televisie vertelde hij dat zijn bedrijf veel zou kunnen verdienen aan de gegevens van zijn klanten, maar dat het dit bewust niet doet. Privacy is volgens Cook een mensenrecht en een kernwaarde van Apple. Dat is natuurlijk makkelijk gezegd als je voldoende andere inkomsten hebt, zoals uit de verkoop van iPhones en apps. Toch illustreren zijn uitspraken en die van Zuckerberg in de Amerikaanse Senaat hoe privacy in de concurrentiestrijd van de digitale economie opnieuw een onderscheidend kenmerk is. Als Big Tech beseft dat data niet alleen een kostbaar, maar ook een dierbaar goed zijn, zet ze eindelijk een stap richting ethisch verantwoorde digitalisering.