VERGETEN EN VERGEVEN
Het was dus een inschattingsfout om de inschattingsfout een inschattingsfout te noemen. Dat blijft de voor de hand liggende conclusie na de summiere voorstelling van de interne en externe audit over de herkomst en de verspreiding van het fameuze F16rapport. Dat werkstuk van de producent Lockheed Martin focuste op de potentiële vlieguren. Woensdag volgen er nog hoorzittingen, maar de angel lijkt uit het dossier.
De onderzoeken pleiten iedereen vrij. Van het bewust achterhouden van informatie was geen sprake. Op geen enkel moment werd er gemanipuleerd. De minister noch de legerbaas moest op de hoogte worden gebracht. Mondeling was een kabinetsmedewerker ingelicht over het bestaan ervan. Maar ach, het onderzoek was ‘waardeloos’. Natuurlijk hoefde dan niemand te worden gebriefd.
In principe blijft het mogelijk om de F16’s langer dan 8.000 uren in de lucht te houden. Maar lang niet alle vliegtuigen zijn uitgerust om de data te verzamelen om dat te waarborgen. En de vliegtuigen die het kunnen, kunnen het nog niet lang genoeg. Het leger duldt dan ook niet dat de afgesproken vliegurengrens wordt overschreden. Het wil de F16’s asap vervangen.
Maar als die studie dan compleet waardeloos is, waarom viel minister van Defensie Steven Vandeput dan volledig uit de lucht toen hij met het bestaan ervan werd geconfronteerd? Waarom sprak hij over een zware inschattingsfout? Waarom ventileerde hij zijn gebrek aan vertrouwen in de legertop? Waarom maakte hij zo’n hulpeloze indruk?
Ook het leger gaat niet vrijuit. Het ‘waardeloze onderzoek’ was kennelijk niet van die aard om het cool te bewaren. La grande muette wekte de indruk dat de resultaten zeker niet boven een bepaald hiërarchisch plafond mochten uitkomen. Zo voedde Defensie de perceptie dat alle stukken die haar minder goed uitkomen de minister en het parlement het best worden onthouden.
Het verklaart waarom de minister en de legertop elkaar in de armen vielen. De twee partijen beseffen dat ze geen glorieuze tijd achter de rug hebben. Ze lieten elk wat steken vallen en willen nu resoluut de bladzijde omslaan. Dan past een wederzijdse vergeving, geen sanctionering.
De toekomst zal uitwijzen of de weg nu volledig openligt om de F35 al in mei aan te schaffen, zoals gepland was. De onverkwikkelijke episode toonde immers onomstotelijk aan dat de luchtmacht slechts één optie overhoudt om de F16 te vervangen. Al de rest lijkt goedkoop kamertoneel. De politiek kan alleen acteren. En de portefeuille opentrekken.
Waarom maakte Vandeput zo’n hulpeloze indruk over een ‘waardeloze studie’?