Sympathieke wapengek met een hekel aan mietjes
Na ‘Full metal jacket’ van Stanley Kubrick is er geen oorlogsfilm meer gemaakt waar geen ‘drill sergeant’ in meespeelde. Dat is de verdienste van de zopas overleden acteur R. Lee Ermey (74), die met zijn rol van grofgebekte instructeur een heel genre creë
Op zijn zeventiende ging Ronald Lee Ermey het leger in. ‘You’re in the Ermey now’, zou hij daar later zelf over grappen, maar het was niet zijn eigen keuze.
Ronald, opgegroeid met vijf broers op een boerderij in Kansas, verhuisde op zijn veertiende met zijn ouders naar een stadje in de staat Washington, waar hij geregeld last kreeg met de politie. ‘Ik was toen een ongeleid projectiel’, gaf hij later in een interview toe. In 1961 vond de rechter het welletjes en hij stelde hem voor de keus: een celstraf, of het leger ingaan. Hij koos voor het tweede, hoe zou u zelf zijn, en dat heeft hem geen windeieren gelegd. Ook al raakte hij herhaaldelijk gewond tijdens zijn tour of duty van veertien maanden in Vietnam.
Na zijn pensionering om medische redenen op zijn 28ste, waarbij hij vol blinkend metaal werd gehangen vanwege zijn heldenmoed, probeerde hij het als acteur te maken, maar verder dan edelfigurant en technisch adviseur bij oorlogsfilms schopte hij het aanvankelijk niet. Tot hij in 1987 terechtkwam op de set van Stanley Kubricks Vietnamfilm Full metal jacket, als technisch adviseur voor de acteur die de rol van drilinstructeur had gekregen.
Ermey nam enkele video’s op met extreem grofgebekte ‘motiverende’ monologen, bedoeld als inspiratie voor die acteur. Toen Kubrick die video’s te zien kreeg, aarzelde hij geen moment: hij gaf de rol aan Ermey. Hij vond de man zo geweldig dat hij iets deed wat Kubrick anders nooit deed: hij liet Ermey al zijn teksten zelf schrijven, hij mocht er zelfs op los improviseren tijdens de opnames. Het resultaat was indrukwekkend, en lanceerde Ermeys acteercarrière. Die beperkte zich wel goeddeels tot steeds weer dezelfde rollen: dominante, autoritaire, militaire types – hij deed zelfs de stem van het speelgoedsoldaatje in Toy story.
Op een zijspoor
Ermey speelde in meer dan zestig films (waaronder zelfs enkele goeie), zoals Mississippi Burning en Se7en, en in tientallen tvseries (hij was onder meer de vader van Gregory House in House, MD).
Sinds een jaar of zes is de bron opgedroogd. Ermey wijt dat zelf aan zijn politieke standpunten. ‘De progressieve bende in Hollywood heeft me op een zijspoor gezet’, zei hij enkele jaren geleden in een interview. ‘Ik ben blijkbaar te conservatief.’
Dat laatste klopt in ieder geval. In een toespraak tijdens een benefiet zei hij in 2010 dit over de regeringObama: ‘We moeten in opstand komen tegen deze regering, want ze is bezig ons land te vernietigen. Obama drijft ons met opzet richting bankroet om dan het socialisme op te leggen. Ik ben het verdomme kotsbeu.’
Sindsdien werd Ermey in Hollywood bijna alleen nog gevraagd als stemacteur, voor de sequels van Toy story, en voor Kung fu
panda. ‘Ik wil met de mietjes van Hollywood niets meer te maken hebben’, zei hij daarover. ‘Dat is ook waarom ik niet in Beverly Hills woon, maar op het eind van een doodlopend grindpad, midden in de woestijn.’
Niet dat Ermey uit het openbare leven verdween. Hij schreef een boek, Gunny’s rules, (Gunny was zijn zelfbedachte bijnaam, kort voor gunnery sergeant). Met dat boek beoogde hij ‘de jongeren te leren hoe ze kunnen stoppen met zulke mietjes te zijn’.
En hij werd de populaire presentator van enkele nicheprogramma’s op zenders als History Channel en Outdoor Channel. Programma’s met knetterende namen als Gunny time, Military makeover en Lock n’ load with R. Lee Ermey, waarin hij zijn obsessie voor wapentuig kon uitleven. Hij werd zodoende wellicht het bekendste Hollywoodgezicht in de raad van bestuur van de National Rifle Association (NRA) sinds Charlton Heston. O ja, hij was ook ‘ambassadeur’ van wapenfabrikant Glock.
Over de doden ...
Toch bleken al zijn ‘progressieve’ Hollywoodcollega’s hem een sympathieke peer te vinden. Kubrick was destijds vol lof over hem, en zijn collegaacteurs Matthew Modine en Vincent D’Onofrio, met wie hij in Full metal jacket speelde, noemden hem een vriend. Gisteren toch, na zijn overlijden. Ermey stierf aan de gevolgen van een longontsteking.