DE NATUUR MAAKT GEEN EENHEIDSWORST
Een mooie tweebeenpeen? Die komt het schap van de supermarkt niet in. Een stoere tweelingkiwi? Die mag niet eens worden verkocht. Discriminatie op uiter lijke kenmerken is bij mensen ongepast. Maar bij groenten en fruit is het dagelijks aan de orde.
Zo’n 10 procent van alle groenten en fruit wordt verspild omdat het niet ‘mooi’ genoeg is. In de groente en fruitproduc tie ligt sterk de nadruk op efficiëntie en uniformiteit. Omdat er geregeld over schotten zijn, kan ook worden geselec teerd op secundaire criteria als uiterlijke kenmerken.
Binnen Europa zijn handelsnormen geformuleerd. Die geven houvast om bij handel binnen de EU met elkaar kwaliteit te definiëren. Er zijn twee soorten. De al gemene handelsnormen, die van belang zijn om een vers, veilig en lekker product te garanderen. En specifieke handelsnor men, die voornamelijk gericht zijn op ui terlijke kenmerken. Die normen gelden voor elf soorten groenten en fruit. Geza menlijk goed voor 75 procent van de geld waarde van de groente en fruithandel.
Behalve deze algemene en specifieke handelsnormen stellen supermarkten aanvullende eisen die voornamelijk ge richt zijn op uiterlijke kenmerken. Deze kwaliteitseisen komen boven op de wette lijke handelsnormen.
Door in het winkelschap te streven naar een uniform beeld, wordt verspilling in de hand gewerkt. De natuur maakt nu eenmaal geen eenheidsworst. Peren zon der peervorm, appels met stoere krassen en eigenwijze paprika’s worden op basis van de verschillende schoonheidsregels door de teler al uitgesorteerd. Een deel van die producten krijgt als bestemming industrie, of belandt als buitenbeentje in een enkel schap. Maar een groot deel belandt in de biovergister of het veevoer, wordt ondergeploegd op het land of simpelweg weggegooid. Terwijl deze producten vers, veilig en lekker zijn en voedsel verspilling een serieus, wereldwijd pro bleem is. Dit vraagt om een aanpassing van de definitie van kwaliteit.
Ik ben een van de oprichters van Kromkommer, een organisatie die zich inzet tegen verspilling van groenten en fruit. Wij roepen de EU op het voortouw te nemen om de definitie van kwaliteit te veranderen en de specifieke handelsnormen af te schaffen. Zo kan ze verspilling tegengaan. Dit vormt een duidelijk kader als het gaat om de omgang met ons voedsel: vers, veilig en lekker eten mag niet worden verspild om het uiterlijk alleen. Het is onethisch en niet houdbaar om de specifieke handelsnormen die gericht zijn op uiterlijk in stand te houden. Het past ook niet in een tijd waarin we duurzaam met grondstoffen om moeten gaan.
Supermarkten moeten de aanvullende kwaliteitseisen versoepelen en kwaliteit definiëren als vers, veilig en lekker. Via die weg kunnen ze verspilling tegengaan.