‘Nooit voorkeur voor F-35 uitgesproken’
> CD&V pakt generaals aan voor ‘politieke keuzes’ > Exkabinetschef Vandeput buiten vervanging gehouden > Meerderheid tegen verlenging F16: ‘Zal niets opbrengen’
BRUSSEL I De leden van de commissie Defensie willen na twee intense dagen van hoorzittingen, gisteren en vorige week, opnieuw minister van Defensie Steven Vandeput (NVA) horen. Wat de leden van de meerderheid betreft, mag het dan stoppen. Wat gezegd moest worden, is voor de meesten gezegd. Toch waren er gisteren nog een paar opmerkelijke momenten.
Zo staken de tussenkomsten van de Open VLD, NVA en MR schril af bij die van CD&V, met name van Veli Yüksel. Terwijl de drie andere meerderheidspartijen al vooruitkijken naar het verdere verloop van de F16vervanging, bleef Yüksel lang hangen bij het niet doorspelen van het bewuste document van Lockheed Martin, dat sprak over het langer in de lucht houden van de F16’s. Generaalmajoor Frederik Vansina, de chef van de luchtcomponent, en luitenantgeneraal Claude Van de Voorde, Vansina’s voorganger en exkabinetschef, zeiden dat ze het document nooit hebben gezien. ‘U zegt dat er geen informatie achtergehouden is, dat dit ook zo in de externe audit en het interne onderzoek staat. Ik denk niet dat we dat nu al kunnen concluderen’, zei Yüksel. ‘In het interne onderzoek en de audit staat dat er geen informatie is doorgestuurd. Dat is niet hetzelfde als: ze is niet achtergehouden. Militairen hebben in dit dossier het politieke niveau niet over al les ingelicht. Dát kunnen we hier concluderen. Het is niet aan het leger om politieke keuzes te maken.’
Harde woorden, maar toch zei Yüksel hetzelfde als Open VLD’er Tim Vandenput vorige week in de plenaire zitting. Dat de nota had moeten worden doorgespeeld, en dat Defensie dringend werk moest maken van een hervorming van zijn bestuurs en communicatiestructuur. Want alle meerderheidspartijen scharen zich voluit achter de vervanging van de F16’s. ‘Verlengen zal niets opbrengen’, vond ook Yüksel.
SP.A’er Dirk Van der Maelen slaagde er wel even in Van de Voorde uit balans te brengen. Nadat die had ontkend ooit enige voorkeur te hebben gehad, las Van der Maelen een mail van hem voor uit 2013: ‘Wat is het alternatief als het geen F35 wordt? De Gripen? De Rafale? Is het dat wat we willen? En de nieuwe F16 mag voor mij ook aan dat lijstje worden toegevoegd.’ Van de Voorde moest even naar zijn woorden
zoeken, maar verdedigde zich dat de mail dateerde van voor de vervangingsprocedure. Nadat hij zich in de materie had ingewerkt, zag hij dat er andere valabele kandidaten waren.
De oren van sommige parlementsleden gingen wel nog even tuiten toen Van de Voorde uitlegde dat hij niets met het vervangingsdossier te maken had. ‘De afspraak met de minister was dat ik me niet zou moeien met de redactie van de Strategische Visie en alles rond de vervanging van de F16. Er waren dossiers die bilateraal besproken werden en waar ik buiten werd gehouden.’
Nog een opmerkelijk moment was toen
Air Chief Vansina zei geen voorkeur te hebben. ‘Ik kan me niet herinneren dat ik ooit een voorkeur voor de F35 heb uitgesproken. Wel dat we het zullen doen met wat de regering beslist. We zullen daar het beste van maken, net zoals met de NH90 en de A400M.’ Als de regering trouwens beslist om alleen nog het Belgische luchtruim te bewaken, zei hij, ‘dan voldoet de F16’. ‘Maar ondanks alle verbeteringen die de F16 inzetbaar houden, is het toestel tegen 2020 niet meer inzetbaar tegen een deftige luchtafweer.’
Hij gaf ook toe dat hij de ‘Belgian Air
Chief’ (DS 21 maart) was die contact nam met Lockheed. Maar ‘quite upset’, zoals werd beweerd in een gelekte mail, was hij niet. ‘Mijn stemtimbre komt zo over, maar ik heb hen alleen nog eens geïnformeerd over de regeringsbeslissing dat we nieuwe toestellen zouden aanschaffen.’
‘Er waren dossiers die bilateraal besproken werden en waar ik buiten werd gehouden’
CLAUDE VAN DE VOORDE
Exkabinetschef minister Vandeput