Reddingsplan voor Iran-deal
Om het kernakkoord met Teheran te redden, stelde Macron een ‘nieuwe deal’ voor aan Trump. Maar zullen alle EUlidstaten hem volgen?
BRUSSEL I De cruciale datum is 12 mei. Dan beslist de Amerikaanse president Donald Trump of hij al dan niet de stekker uit het kernakkoord met Iran trekt. De VS, GrootBrittannië, Frankrijk, Rusland, China en Duitsland sloten dat akkoord met Teheran in 2015 om te beletten dat het regime van de mollahs kernwapens ontwikkelde.
Die deal is volgens Federica Mogherini, de ‘minister van Buitenlandse Zaken’ van de EU, essentieel voor de veiligheid van Europa en de stabiliteit in het MiddenOosten. Daarom hebben de 28 EUlanden één doelstelling: Trump zo ver krijgen dat hij het akkoord niet keldert.
Oneens over sancties
Maar hoe doe je dat? GrootBrittannië, Frankrijk en Duitsland waren voorstanders van extra sancties als Iran niet inbindt met zijn rakettenprogramma (dat niet onder het akkoord valt) en niet ophoudt stokebrand te spelen in Syrië, Libanon en Jemen.
De EUministers van Buiten landse Zaken konden het tien dagen geleden niet eens worden over die sancties. De discussies draaiden rond een reeks pertinente vragen. Zijn sancties wel het gepaste instrument? Hoe zal Iran reageren? En zou dit wel volstaan voor Donald Trump om het akkoord uit 2015 te blijven steunen? Vooral Oostenrijk en Italië, dat commerciële kansen ziet in Iran, trokken het verzet. En geen unanimiteit betekent geen sancties in Europa.
Alleen aanvullen
Toch zette de Franse president Emmanuel Macron door, om niet met lege handen in het Witte Huis te arriveren. Aan het kernakkoord zelf kan en mag volgens hem niet getornd worden – iets dat ook niet mogelijk is zonder overleg met Rusland, China en Iran zelf.
Daarom grijpt hij naar een diplomatieke handigheid. Het is de bedoeling om het Iranakkoord aan te vullen met drie nieuwe pijlers: de verlenging van het kernakkoord voorbij de einddatum van 2025, een verbod op de verdere ontwikkeling door Iran van ballistische raketten en de matiging van de Iraanse invloed in de regio. Nieuwe gedragsnormen voor Iran, noemt de New York Times het.
Donald Trump wees die piste niet onmiddellijk van de hand. ‘Niemand weet wat ik de 12de zal doen’, zei de Amerikaanse president. ‘We zullen zien of het al dan niet mogelijk is om een nieuwe deal te maken met stevige fundamenten. Want dit akkoord heeft verweerde fundamenten. Het is een slecht akkoord. Het zakt ineen. Het had nooit gesloten mogen worden.’
Toch weer ... sancties
Op gezag van diplomatieke bronnen meldde het persbureau Reuters dat Frankrijk dit ‘reddingsplan’ heeft uitgewerkt in nauw overleg met GrootBrittannië en Duitsland – kanselier Ange la Merkel begint vandaag haar bezoek aan Washington.
De woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde vrij koeltjes, maar wees het niet af: ‘Dit voorstel moeten we nu iets meer in detail bestuderen.’ Londen was positiever: ‘Er zijn onderdelen die het akkoord uit 2015 niet bestrijkt: de ballistische raketten, de destabiliserende rol van Iran in de regio en wat er gebeurt als het akkoord verstrijkt.’
Met de andere 25 EUlanden is het nog niet doorgepraat. Mogherini wil tot elke prijs vermijden dat haar grootste diplomatieke succes tot nog toe uiteenvalt en liet via Twitter droogjes weten dat ‘het akkoord werkt’.
Europese diplomaten wijzen er ook op dat die nieuwe ‘gedragsnormen’ voor Iran niet eenzijdig kunnen worden opgelegd maar onderhandelingen vereisen met Teheran, dat daar niet toe bereid is (zie inzet).
En om het Iraanse gedrag te beinvloeden, is er een stok achter de deur nodig in de vorm van ... sancties waarover de EUlanden het (voorlopig) dus oneens zijn.
‘Niemand weet wat ik de
12de mei zal doen' DONALD TRUMP