Groenland wil af van de Denen (maar kan het nog niet)
De 55.000 Groenlanders hebben een nieuw parlement gekozen. De campagne draaide vooral om de volledige onafhankelijkheid, maar daarvoor schrikken ze toch nog terug.
BRUSSEL I Wanneer wordt Groenland helemaal onafhankelijk? Die vraag domineerde de voorbije weken de verkiezingscampagne boven de poolcirkel. Dat de Groenlandse politici op het eiland vol bodemrijkdommen het liefst de Denen volledig buitenspel zetten, daarover bestaat eigenlijk al lang geen twijfel meer. Van de zeven partijen die het land rijk is, zijn er zes gewonnen voor onafhankelijkheid en de enige partij die er geen punt van maakt, haalt nauwelijks stemmen.
De vraag is alleen wanneer de band met de oude kolonisator helemaal doorgesneden moet worden. De politici die het hardst aandringen op onafhankelijkheid, schermen met het jaar 2021. Dat is symbolisch een belangrijke datum, want dan wordt de 300ste verjaar
Maar in de stembus leken de Groenlanders daar toch wat voor terug te schrikken. De twee regeringspartijen – de sociaaldemocratische Siumut, die de premier levert, en de groenlinkse Inuit Atagatigiit (IA) – verloren stemmen. De winnaar is de democratische centrumpartij die een veel gematigder standpunt inneemt.
‘Het idee dat de onafhankelijkheid er tot elke prijs snel moet komen, heeft inderdaad een knauw gekregen’, zegt politicologe Maria Ackren, verbonden aan de Universiteit van Groenland, vanuit de hoofdstad Nuuk.
Ook de politieke leiders van de twee regeringspartijen namen de voorbije dagen al wat gas terug. Volgens aftredend premier Kim Kielsen ‘overstijgt het verlangen naar onafhankelijkheid de partijpolitiek, maar Groenland moet er wel klaar voor zijn’.
Aaja Chemnitz Larsen, parlementslid voor de IA, kwam met eenzelfde boodschap. Aan het persbureau AFP zei ze dat ‘het eiland eerst zijn financiële huiswerk op orde moet hebben’. De vraag is inderdaad of de Groenlanders financieel op eigen benen kunnen staan. Kopenhagen stort elk jaar 3,6 miljard kronen (bijna 500 miljoen euro) in de schatkist van Nuuk. Dat is goed voor 60 procent van de Groenlandse begroting.
Al groeide de voorbije jaren het optimisme over de financiële onafhankelijkheid. Groenland is een van de landen die economisch kunnen profiteren van de klimaatverandering. Die gaat daar twee keer zo snel als elders. De wateren rond het eiland worden warmer, waardoor er nu meer vissoorten gevangen kunnen worden. De visserij deed de voorbije jaren goede zaken. Al zou dat positieve effect van tijdelijke aard kunnen zijn.
Maar vooral de vele grond
stoffen in de Groenlandse bodem – zink, uranium, ijzer, goud en olie – kunnen makkelijker worden geexploiteerd. Op uitnodiging van de regering kwamen buitenlandse investeerders naar het eiland. Vooral de Chinezen denken er goede zaken te kunnen doen. Maar gouden bergen leverde dat nog niet op.
‘De infrastructuur staat nog niet op punt en de prijzen van de grondstoffen zijn gedaald’, zegt Ackren. De snelle modernisering van de samenleving zadelt de bevolking ook met keuzestress op. Moeten ze vasthouden aan hun tradities of de moderniteit voluit omarmen?
‘Een meerderheid van de inwoners blijft absoluut gewonnen voor de onafhankelijkheid, maar nu nog niet. Het is geen project voor de komende jaren, eerder voor de komende decennia’, denkt Ackren.
Trouwens, Groenland is niet het enige deel van Denemarken dat met de onafhankelijkheid worstelt. Ook op de Faeröer waar eveneens ongeveer 55.000 mensen wonen – blijft de drang groot. De bedoeling was dat de Faeröerders gisteren een referendum zouden houden over een nieuwe grondwet. Dat zou een opstap kunnen worden naar volledige onafhankelijkheid. Maar het referendum is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De regering heeft andere prioriteiten, zoals de hervorming van de visserij.
‘Ik denk dat de onafhankelijkheidsdrang bij de Faeröerders nog net iets groter is’, zegt Ackren. ‘Economisch staan ze er ook beter voor dan Groenland.’
‘De onafhankelijkheid is eerder een project voor de komende decennia’
MARIA ACKREN
Groenlandse politicologe