De gezichten van Missouri
Reportage In Amerikanen lopen niet bundelt journalist en schrijver Arjen van Veelen zijn onthutsende impressies over St. Louis en Missouri.
Dat Amerikanen nie t te voe t gaan is een bekende cliché. Ook Ar jen van Veelen wist dat toen hi j zich in 20 14 in de VS vestigde. Hij dacht, zoals velen, dat die manische neiging om zelfs voor de geringste verplaatsing de auto te nemen, louter een teken van vadsigheid was. T oen kwam hij in St. L ouis terecht, zonder zi jn huiswerk te maken. ‘ Misschien had de lage huurpri js ons moeten opvallen’, schrijft hij met enige zelfspot. Of misschien had hi j moeten weten dat de hoofdstad van M issouri volgens de statistieken de meest misdadige stad van de V S is, en sterk gesegregeerd in een zwar t en een blank stadsdeel. De woonst bleek in een on veilige verpauperde wijk te lig gen, en Van Veelen ontdekte dat Amerikanen ook om andere redenen nie t lopen. Omdat he t gevaarlijk is (of omdat ze he t zo percipiëren), of omdat ze nie t willen overkomen als sukkels die zich geen auto kunnen veroorloven. M aar hij vertelt ook over de Amerikanen die wél te voet gaan. Z e moeten, omdat ze hun gammele auto als onderpand hebben gege ven voor een peperdure lening . Van Veelen is op zi jn best als hi j vertelt over de instor ting van de American Dream.
Op het einde van de negentiende eeuw gold St. L ouis als een wereldstad in wording . Sommigen zagen er zelfs de potentiële hoofdstad van de V S in. Van Veelen legt het onthutsende mechanisme uit van de Great M igration van voormalige sla ven uit he t Zuiden, de blanke stadsvlucht die volgde, de grondspeculatie en he t racisme, de instor ting van de welvaartsstaat, de misdaad en de armoede.
Hij trekt ook naar een heel ander M issouri: het conservatieve heartland, met stadjes zoals Paris, Cairo, Brussel en Amsterdam. Hun namen verraden een ambitieuze star t, maar ze zijn evengoed aan zware erosie onderhevig als de grote stad. H ier wonen de teleurgestelde witte boeren die en masse op Trump gestemd hebben en de Filipino ’s, Somaliërs en Guatemalteken die voor een habbekrats het werk doen dat zi j vroeger deden. Twee werelden, allebei wanhopig .
Van Veelen schrijft uitstekend en mixt feiten, getuigenissen en persoonlijke overwegingen die openhar tig en zelf kritisch zijn. Toch raakt het boek nie t los van zi jn ontstaansgeschiedenis. Het is gebaseerd is op een reeks verhalen die van 20 14 tot 2016 werden gepubliceerd door De Correspondent. De meer tijdloze stukken werken nog uitstekend, maar wat moeten we vandaag me t de impressies van kandidaat Trump op campagne, of van de sfeer in F erguson tijdens de eerste dagen van de ‘ Black Lives M atter’rellen?
Van iemand met Van Veelens talent zou je een dreun van een Amerikaboek ver wachten. Het blijft te vaak bi j impressies van een Europeaan die verontwaardigd vaststelt hoe ontzettend verdeeld, oneerlijk en racistisch de Amerikaanse maatschappij is.