‘Kameroen wordt het nieuwe Rwanda’
De relaties tussen het Franstalige Kameroen en zijn Engelstalige minderheid zijn ingestort. De Verenigde Naties slaan alarm, nu moorden, marteling en het platbranden van dorpen routine zijn.
BRUSSEL I Stabiel Kameroen is niet meer. Sinds de jaren tachtig leidt de 83jarige president Paul Biya het WestAfrikaanse land met harde hand. Maar de recentste crisis tussen de Engelstalige minderheid (20 procent van de 24,6 miljoen inwoners) en de Franstalige centrale overheid duwt het land richting existentiële crisis.
Engelstalige separatisten riepen in 2017 de onafhankelijke republiek Ambazonia uit. Sindsdien zijn sociale media overspoeld door gruwelijke filmpjes van onthoofdingen, lynchpartijen en vernietiging van dorpen. Het BBCprogramma Africa Eye kon het regeringsleger identificeren als agressors in dorpen (die specifieke eenheid werd door Amerikaanse en Israëlische experts getraind). Maar beide partijen maken zich schuldig aan wreedheden. De separatisten moedigen etnische zuivering en moord aan. ‘Dit stevent af op een burgeroorlog van het kaliber van Rwanda’, waarschuwt Marcel Lücht van de actiegroep Anglophone Crisis Monitoring.
Hoe is dit begonnen?
Wat vandaag Kameroen is, lag oorspronkelijk in de invloedssfeer van Duitsland. Na 1919 verdeelden Frankrijk en GrootBrittannië het onder elkaar als oorlogsbuit. Een regio met 24 Afrikaanse talen werd opgedeeld in Engelstalig en Franstalig gebied, die in 1961 samen onafhankelijk werden.
De Engelstalige minderheid voelt zich sinds die tijd benadeeld. Ze zijn minder vaak vertegenwoordigd in hoge posities. Engels werd recent als taal teruggedrongen uit het onderwijs en justitie. Vreedzaam protest daartegen werd door president Biya hardhandig onderdrukt. De Engelstalige provincies zeggen ook dat Yaoundé hen economisch saboteert en afhankelijk houdt.
Extra explosief is dat Biya een miljoenendeal afsloot met New Age Energy om gasvoorraden aan de kust te exploiteren. China speelt daar een grote rol in. De winsten van het energieproject behoren volgens de rebellen aan ‘Ambazonia’ toe.
Wat gebeurt er op het terrein?
200.000 mensen zijn hun huizen ontvlucht. Volgens de regering gebruiken de ‘terroristen’ kindsoldaten en doen ze aan georganiseerd banditisme om geld in te zamelen. Volgens de rebellen is de regering ‘genocidair’. Kame Engelstalige separatisten riepen in 2017 de onafhankelijke republiek Ambazonia uit. Foto:
Het aanbod van de Franse president Emmanuel Macron om te bemiddelen, achten weinigen geloofwaardig
roen kreeg wapens en geld van het Westen om tegen terreurgroep Boko Haram te vechten. Marcel Lücht en de nieuwssite Upstream zeggen dat de regering die middelen inzet tegen de separatisten.
Ondertussen zaaien de vele filmpjes op sociale media haat en polariseren ze de neutrale massa nog verder.
Is er nog een oplossing?
Kameroen moet verkiezingen houden in oktober. Volgens de Crisis Group is separatisme niet realistisch, maar federalisme wel. Daarvoor zijn open politieke on derhandelingen met een neutrale (Afrikaanse) bemiddelaar nodig. Biya lijkt daar niet in geïnteresseerd. Het aanbod van de Franse president Emmanuel Macron om te bemiddelen, achten weinigen geloofwaardig.
Kameroen wordt een belangrijke test voor China, dat veel in het Afrikaanse land heeft geïnvesteerd. Zal Peking proberen om evenwichtige onderhandelingen af te dwingen? Of mikt het op stabiliteit door Biya carte blanche te geven, met het reële risico dat het alleen maar tot meer chaos en onrust leidt.