Alle kaartjes in één app
Hoe een abonnement op mobiliteit ons van de files kan verlossen
HELSINKI I Elk een eigen wagen en open snelwegen: voor Henry Ford was het de ultieme droom om de mensheid te bevrijden. Dat was in 1924. Maar vandaag staat diezelfde auto vaker stil dan ons lief is en zitten onze wegen muur vast. In Brussel en Antwerpen snakken bewoners naar propere lucht, economische groei rijdt zich vast in files. En toch heeft de droom van Ford amper glans ver loren. In Vlaanderen neemt het wagenbezit nog steeds toe, een be drijfswagen blijft een betoverend wapen in de strijd om talent. Ondertussen verleidt het open baar vervoer maar weinig chauf feurs. Wanneer het spoor niet staakt, brengt de trein je slechts van station tot station, terwijl de stiptheid en tevredenheid bij De Lijn op een dieptepunt zitten.
Wat is er dan wél nodig om die wagen toch te laten staan? Over die vraag breekt de Finse inge nieur Sampo Hietanen (45) zich al meer dan tien jaar het hoofd. Zijn oplossing: verkoop mensen een nieuwe, grotere droom. ‘Open snelwegen? Wat als ik jou voor de prijs van een wagen een open we reld geef?’
Geen auto’s verkopen, maar mobiliteit als dienstverlening (mobility as a service, of MaaS). Hietanen wordt de vader van het idee genoemd en sinds twee jaar brengt hij het ook in de praktijk als oprichter en ceo van de start up MaaS Global.
Hoe dat in zijn werk gaat, kun nen we zelf testen in zijn thuisstad Helsinki. Gewapend met slechts één app, Whim, bewegen we ons twee dagen lang gezwind door de Finse hoofdstad. We stappen vlot over van een deelfiets op de trein, van een tram in een taxi. De gebruiker hoeft alleen zijn bestemming in te geven en de app stippelt het traject uit. Je kiest zelf het vervoersmiddel. Een digitaal tramticket kopen, een deelfiets ontgrendelen of een taxi bestellen: alles gebeurt met dezelfde app, net als de betaling.
Trofeeën aan de muur
Niet één keer moeten we op zoek naar een ticketautomaat en de draagkracht van onze porte feuille wordt nooit op de proef ge steld door de verschillende kaart jes die we nodig hebben voor onze verplaatsingen. Hoe absurd veel dat er soms zijn, zien we in het hoofdkwartier van MaaS Global, waar de papieren tickets als jacht trofeeën aan de muur hangen: al dit moet in één app.
Het hip ingerichte kantoor in Helsinki zit vol en de ruimte dreigt uit haar voegen te barsten. De startup heeft nu al veertig werknemers in dienst, eind dit jaar zullen dat er honderd zijn, voorspelt Sampo Hietanen.
Het gaat ontzettend hard, zegt hij. ‘Ik broed al sinds 2006 op het idee dat je mobiliteit kan kopen als dienstverlening, met een abon nementsformule bijvoorbeeld, en gaf er wereldwijd honderden le zingen over. Maar pas in 2015 lag er een businessplan op tafel en sprongen enkele crazy investeer ders aan boord.’ Toen er een jaar later een chief technology officer werd aangesteld, schoot MaaS Global echt uit de startblokken. In twee kapitaalrondes werd de voorbije jaren bijna 17 miljoen eu ro opgehaald. Grote bedrijven als Toyota Financial Services pom pen ondertussen niet alleen geld, maar ook kennis in de startup. ‘Dat het Britse magazine The Eco nomist al enkele maanden na de start schreef dat Uber pas het begin is en wij de volgende stap zijn, heeft de belangstelling alleen maar aangewakkerd’, lacht Hieta nen. ‘Al was het ook verstikkend. We waren nog met drie en dach ten: what the hell do we do now?’
Whim Unlimited
Gewoon doorgaan. Na de lan cering in Helsinki, eind vorig jaar, en in de Engelse stad Birming ham, begin april, strijkt MaaS Glo bal in september neer in Antwer pen (zie hiernaast). Daarna vol gen Amsterdam, Singapore en waarschijnlijk Miami. Tegen 2020 moet de Whimapp beschikbaar zijn in 150 steden verspreid over zestig landen. In de Finse hoofd stad heeft Whim ondertussen al 45.000 gebruikers. Het leeuwen deel daarvan koopt via de app los se ritjes – met het openbaar ver voer, taxi’s of deelfietsen.
Zo’n 5.200 mensen hebben voor een abonnement gekozen. Voor een Whim Urbanpakket be taal je maandelijks 49 euro. Daar voor kan je onbeperkt een tram of deelfiets nemen in Helsinki. Wie een taxiritje van maximum 5 kilometer bestelt, legt 10 euro per rit op. Zij die verder moeten, kunnen voor een vaste prijs (49 euro per dag) een wagen huren.
Voor de veelgebruikers is er het Whim Unlimitedabonnement. Zoals je bij Netflix voor een vast bedrag onbeperkt films en series kan streamen, kan je met de unlimitedformule voor 499 euro per maand onbelemmerd het openbaar vervoer nemen, taxiritjes bestellen (onder de vijf kilometer) of een wagen gebruiken.
De Finse softwareontwikkelaar Jesse Penrale lijkt overtuigd. Hij is door MaaS uitgenodigd om zijn gebruikerservaring te delen. Toen zijn auto er enkele maanden geleden de brui aan gaf en de herstelkosten dreigden op te lopen tot 8.000 euro, besliste hij over te schakelen op Whim Unlimited. ‘Ik ben nu al zes maanden overgeschakeld en denk niet ik ooit nog een eigen wagen wil. Het is de slechtste investering mogelijk en brengt te veel gedoe met zich mee.’
Voor de abonnementen haalt MaaS Global de mosterd in de telecomsector, legt Hietanen uit. ‘In de beginperiode van de gsm betaalde je ook per oproep of per minuut.
Een digitaal tramticket kopen, een deelfiets ontgrendelen of een taxi bestellen: alles gebeurt met dezelfde app
Maar ondertussen zijn er abonne menten op maat, voor jongeren, zakenmensen of grote datagebrui kers. Afhankelijk van wanneer en hoeveel iemand zich verplaatst, moet hij of zij een mobiliteits abonnement op maat krijgen.’
Dure wagen
Een abonnement klinkt aan trekkelijk, maar wie wil elke maand 499 euro op tafel leggen? ‘Dat klinkt veel, maar dat bedrag is ongeveer gelijk aan de maande lijkse kosten van een privéwagen’, zegt Kaj Pyyhtiä (45), medeop richter van MaaS, ‘85 procent van die kosten betaal je voor het bezit, terwijl die wagen 95 procent van de tijd gewoon stilstaat.’ Zeker voor stedelingen is een eigen auto steeds meer een blok aan het been: parkeerplaatsen worden duurder, de straten worden autoluw en invalswegen slibben dicht. In Tokio wordt de helft van de wagens minder dan één keer per week gebruikt. Wie zijn wagen inlevert, kan dus maandelijks 500 euro aan mobiliteit besteden.
Hoe die verplaatsing gebeurt, maakt voor MaaS Global niet uit, zegt Pyyhtiä. ‘We zijn neutraal en willen samenwerken met zowel het openbaar vervoer als private partners.’ De Finnen baten zelf geen vervoersmiddel uit. ‘Daardoor kunnen we onze dienstverlening constant aanpassen, zodat de klant steeds de beste service krijgt. Als Elon Musk ooit een hyperloop bouwt, dan willen we ritjes kunnen aanbieden.’ Begin juli strijkt Uber neer in Helsinki en ook die taxidienst kan worden aangeboden met Whim.
De mobiliteitsmarkt is enorm, zegt Pyyhtiä: ‘Tegen 2030 geven mensen wereldwijd naar verwachting 10.000 miljard dollar aan mobiliteit uit. Alleen huisvesting neemt nog een grotere hap uit het gezinsbudget.’ En dus klinkt de wat stugge Fin zelfverzekerd: ‘De tijd is aangebroken. Of ons bedrijf nu slaagt of niet, mobiliteit als dienst komt er. Het is gewoon een heel krachtig idee.’
Zoals je met Netflix onbeperkt films kan streamen, kan je met een Whimabonnement trams, bussen, deelfietsen of taxi’s gebruiken