Aantal zieke vrouwen stijgt dubbel zo snel als mannen

Behalve het stijgend aantal vrouwen en de vergrijzing op de arbeidsmarkt, leidt ook het soort werk en de ‘citroenloopbaan’ tot hogere ziektecijfers.

SIMON ANDRIES

BRUSSEL I Eind december haalde ons land het trieste record van 404.657 langdurig zieken, terwijl dat er eind 2015 nog 370.408 waren. Dat is voor een groot deel te wijten aan een sterke stijging van het aantal langdurig zieke vrouwen, blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (Riziv).

De sterke toename van vrouwen op de arbeidsmarkt de afgelopen dertig tot veertig jaar is volgens Patrick Deboosere, demograaf en socioloog aan VUB, een eerste belangrijke statistische oorzaak. Ook de regeringsmaatregelen rond langer werken hebben een effect, waardoor meer vrouwen via langdurige ziekte uitstromen. ‘Maar de laatste jaren zie je toch een toename, zeker ook in de jonge leeftijdsgroepen, die niet alleen daar aan toe te schrijven valt’, zegt Deboosere.

Dubbele dienst

Behalve de statistische gevolgen van de emancipatiegolf ziet professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven) nog een andere oorzaak. ‘Langdurige ziekte is het vaakst te wijten aan mentale problemen, zoals burnout, en die doen zich het meest voor in sectoren waar veel menselijk contact is. Denk aan de zorg of het onderwijs, sectoren waar ook veel vrouwen werken.’

Die mentale problemen situeren zich volgens Godderis ook vooral bij dertigers en veertigers die carrière maken en tegelijk moeten zorgen voor kinderen en zorgbehoevende ouders, ‘waardoor ze veel vatbaarder zijn voor burnout’.

Ook Lutgart Braeckman, professor arbeidsgeneeskunde aan de UGent, wijst op de gevolgen van die zogenaamde citroenloopbaan. ‘Vrouwen doen nog altijd vaker de “dubbele dienst”. Ze moeten meer combineren.’ Daarnaast zoeken vrouwen volgens Braeckman sneller medische hulp als er iets verkeerd loopt ‘terwijl mannen daar langer mee blijven rondlopen’.

Beide experts wijzen op de nood aan betere en snellere begeleiding bij mentale gezondheids problemen. ‘Die problemen komen nog veel te laat bij de huisarts of de arbeidsgeneesheer’, zegt Godderis. Volgens professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) zijn er daarnaast ook sterkere prikkels nodig om langdurig zieken weer naar de arbeidsmarkt te begeleiden.

Geen onderscheid tussen seksen

Ook minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) wijst in eerste instantie naar de vergrijzing en de feminisering van de arbeidsmarkt. ‘Hoe meer vrouwen actief, hoe meer vrouwen recht hebben op een vervangingsinkomen’, zegt haar kabinet.

Ze benadrukt wel dat ze in haar beleid ‘geen specifiek onderscheid naar vrouwen of mannen’ wil maken. ‘We hebben al pilootprojecten rond burnout opgestart in banken en ziekenhuizen, sectoren die het zwaarst getroffen worden.’

Dat De Block geen onderscheid wil maken, vindt Braeckman terecht. ‘Het heeft geen zin om de klassieke rollen zo nog eens te bevestigen. Op den duur krijg je positieve discriminatie, terwijl iedereen hier op termijn beter van moet worden.’

‘Vrouwen doen nog altijd vaker de “dubbele dienst”’

LUTGART BRAECKMAN Professor arbeidsgeneeskunde (UGent)