Europa doet beleefd zijn zin
De Europese leiders lijken de grillen van Trump onbewogen te ondergaan. Waarom spreken ze de Amerikaanse president niet vaker tegen?
BRUSSEL I Het was dus fake news, dat interview met The Sun waarin hij het Brexitbeleid van de Britse premier Theresa May met de grond gelijk had gemaakt. Vrijdagochtend kopte de tabloid dat ‘May de Brexit verknoeid had’ en dat ze een vrijhandelsakkoord met de VS kon vergeten als ze doorzette met haar zachte Brexit. ‘Want dan doen we eigenlijk zaken met de EU in plaats van met de Britten’, aldus Donald Trump. Om het mes dieper in de wonde te draaien, voegde de Amerikaanse president eraan toe dat ‘Boris Johnson een fantastische premier zou zijn’.
Maar vrijdagmiddag, tijdens een gezamenlijke persconferentie op een grasveldje aan Mays buitenverblijf Chequers, klonk het helemaal anders. ‘Ik wilde vanochtend mijn excuses aanbieden voor het interview in The Sun. In het stuk stond niet wat ik over de premier heb gezegd. Fake news, noemen we dat.’
En hoe zat het dan met dat Brexitplan van May? Ook daar nam Trump een bocht van 180 graden. Hij heeft alle vertrouwen in haar, klonk het. ‘Ze is een harde onderhandelaar en een heel slimme en bekwame vrouw die ik liever als bondgenoot dan als tegenstander heb. Wat jullie ook doen met de Brexit, het is oké voor mij. Het is jullie beslissing. Ik steun jullie, als we maar handel kunnen drijven.’
Duitsland? ‘Bedroevend’
De doortocht van de Amerikaanse president in Europa blijft verbazen. Nadat hij donderdag de Navotop had gegijzeld met zijn grillen – van een woedeuitbarsting tegen de Europese landen die te weinig betalen tot een ‘fantastisch resultaat’ – was het dus de beurt aan de Britse premier om onbewogen de beledigingen én de loftuitingen te ondergaan.
Trumps wispelturigheid lijkt alleen maar groter te worden en aan zijn persconferenties is al lang geen touw vast te knopen. De Europese Unie kreeg vrijdag trouwens opnieuw een veeg uit de pan. ‘Ze behandelen ons verschrikkelijk.’ Ook Angela Merkel werd alweer hard aangepakt. ‘Migratie heeft dat land pijn gedaan. Het is niet politiek correct om het te zeggen, maar de situatie is er bedroevend.’
De Europese leiders blijven ondertussen beleefd. Waarom? De Franse president, Emmanuel Macron, kreeg de vraag voorgelegd na de G7top, vorige maand, waar Trump in extremis de slotverklaring torpedeerde omdat de Canadese gastheer, Justin Trudeau, een kritische opmerking had gemaakt over zijn gedrag. ‘We moeten altijd beleefd blijven en hem proberen te overtuigen’, zei Macron. ‘Het is immers belangrijk dat we de VS aan boord houden. Zij zijn onze historische bondgenoot en we hebben hen nodig.’
Dat geldt zeker op militair vlak. Economisch is de Europese Unie – met zijn interne markt van meer dan vijfhonderd miljoen consumenten – minder afhankelijk van Trumps grillen.
Dat ze hun geduld nog niet verloren hebben, betekent trouwens niet dat ze de president altijd zijn zin geven. Op de Amerikaanse invoertarieven op Europees staal antwoordde de EU met tegenmaatregelen die de Amerikaanse economie misschien nog meer pijn doen. De Europese Commissie werkt ook aan een plan om Europese bedrijven die zaken doen met Iran juridisch te beschermen tegen eventuele Amerikaanse sancties. De VS hebben die ingesteld nadat ze het nucleair akkoord met Iran hebben opgeblazen. Ook de eis van Trump aan de Europese landen om hun Navobijdragen nog meer te verhogen dan 2 procent, is niet verworven.
Rutte zegt nee
De ergernis leidt wel stilaan tot verbale reacties. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Heiko Maas, maakte vrijdag nogmaals duidelijk dat Duitsland niet naar de pijpen van Trump danst. ‘Wij beslissen soeverein over onze begroting, onze gasvoorziening en onze handelsrelaties. En dat doen we op bass van feiten.’
De Nederlandse premier, Mark Rutte, haalde twee weken geleden het wereldnieuws toen hij Trump terechtwees toen die zichzelf tegensprak. Op een vraag of het belangrijk is dat het handelsconflict tussen de VS en EU opgelost wordt, antwoordde Trump tegelijk ja en neen. Waarop Rutte luid ‘neen’ riep.
Wie zijn woorden al langer minder wikt en weegt, is Europees president Donald Tusk. ‘Beste Amerika, waardeer je bondgenoten, zoveel heb je er immers niet’, zei de Pool begin deze week na een zoveelste eurokritische tweet van Trump. Waarschijnlijk vertolkt de Pool steeds meer het sentiment van de Europese leiders. Hij kan ook vrijer spreken, omdat hij niet langer de belangen van een land vertegenwoordigt.
‘May heeft de Brexit verknoeid. Boris Johnson zou een fantastische premier zijn’
TRUMP VRIJDAGOCHTEND
In de Britse tabloid ‘The Sun’
TRUMP VRIJDAGMIDDAG
Tijdens een gezamenlijke persconferentie aan Mays buitenverblijf Chequers