Het huiswerk van Peeters
I De grote principes van de arbeidsdeal zijn gekend. Maar voor wie werkloos is, zijn de ‘kleine lettertjes’ veel belangrijker. De knopen die de minister van Werk tegen november moet doorhakken, zijn allerminst vrijblijvend.
BRUSSEL I Met haar arbeidsdeal verlegt de regering het zwaartepunt in de aanpak van de werkloosheid van de wortel naar de stok. ‘Wie niet snel genoeg een baan vindt, dreigt in de armoede te sukkelen’, zegt de oppositie. Is dat zo? Veel zal afhangen van de concrete modaliteiten, en daarvoor moeten we wachten tot minister van Werk Kris Peeters (CD&V) in november met voorstellen komt. Er ligt werk op de plank.
1.
De bovengrens van 2.619,09 euro aanpassen? De grens van 65 procent?
Of beide?
Het percentage van de uitkering verhogen heeft een directe impact op elke werkloze, de bovengrens verhogen heeft alleen effect voor wie nu rond die grens of net erboven zit. De keuze is dus geen formaliteit.
Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) stelt voor om de uitkering de eerste maanden op te trekken tot 70 procent van het laatste loon, met een begrenzing op 2.432,01 euro bruto – een sociale correctie naar beneden, dus. ‘Als je vooral diegenen die moeilijk geactiveerd raken, aan een job wil helpen, moet je werken met een percentage’, duidt Baert. ‘Het is een raar idee om alleen het plafond te verhogen, want dan beloon je eigenlijk de mensen die in de hogere categorieën zitten.’
Het kabinetPeeters laat weten dat de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) de komende maanden allerlei simulaties gaat maken, maar ‘die berekeningen vragen tijd’.
2.
Tellen de beroepsmaanden mee of niet?
Als Peeters het systeem eenvoudig wil houden, dan rekent hij het aantal gewerkte maanden niet mee. Wil hij differentiëren – wat volgens Stijn Baert ‘fair lijkt’ – dan moeten de beroepsmaanden meetellen en kan de minister bijvoorbeeld de snelheid waarmee de uitkering afneemt, aanpassen naargelang het beroepsverleden van de werkloze. Vandaag is dat verleden een van de parameters waarmee het bedrag van de uitkering bepaald wordt.
‘De keuze wordt meegenomen in de berekening van de RVA’, garandeert Peeters’ woordvoerster Miet Deckers.
Hoe werkloosheidsval voorkomen? Wie vandaag langdurig werkloos is, zal misschien minder geneigd zijn om nog werk te zoeken, gezien hij in het nieuwe systeem terechtkomt als hij opnieuw werkloos zou worden. Zo organiseer je mogelijk een werkloosheidsval. Baert acht de kans klein: ‘Werklozen kunnen niet zomaar geschikte vacatures weigeren. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat de meesten ook echt wel werk wíllen. Als ze daarna toch opnieuw in de werkloosheid verzeilen, zijn ze tijdens de eerste zes maanden beter af.’
‘Het is de bedoeling dat niemand in de laatste fase minder heeft dan vandaag’, zegt Deckers. ‘Als er toch een werkloosheidsval zou dreigen, kunnen we de welvaartsenveloppe inzetten voor een welbepaalde groep.’
Wat als je even niet wilt werken?
3. 4.
klaar zijn. inschrijving bij de gewestelijke arbeidsbemiddelingsdiensten binnen de maand na het ontslag, zo afgesproken in het Regeerakkoord. Het wordt een voorwaarde voor uitkering: wie zich niet gaat aanbieden, verliest zijn recht op uitbetaling. ‘Die periode gaat in zodra je je ontslagbrief ontvangen hebt, zelfs al is je opzegperiode nog lopende en heb je je officiële C4 nog niet gekregen. Zo gaat er geen kostbare tijd verloren’, klinkt het op het kabinetPeeters. Gevolg: een paar maanden/jaren bewust inactief blijven, omdat je bijvoorbeeld kunt leven van een ontslagpremie, zal moeilijker worden.
Quid de gewesten?
De federale arbeidsdeal laadt veel werk op gewestelijke schouders: de arbeidsbemiddelingsdiensten VDAB (Vlaanderen), Actiris (Brussel) en Forem (Wallonië) zullen werklozen moeten opleiden, begeleiden en opvolgen.
Wij zijn daartoe bereid, klinkt het alvast in Vlaanderen. Vlaams minister van Werk Philippe Muyters (NVA) en zijn Waalse en Brusselse collega hebben elk voorstellen ingediend, net als de sociale partners. Sommige van die voorstellen maken deel uit van de deal. ‘Na de zomer volgt de tweede fase’, voegt Muyters’ woordvoerder Thomas Pollet eraan toe. ‘Dan komt de arbeidsdeal opnieuw op de tafel van het overlegcomité. We zullen dan zien of bepaalde maatregelen ons meer geld kosten, maar wij zijn er hoe dan ook voorstander van om zo veel mogelijk werklozen aan de slag te krijgen.’
Peeters laat weten dat zowel de gewesten als de Groep van Tien binnenkort een uitgebreide toelichting krijgen.
5.
Een tijdlang bewust inactief blijven omdat je kunt leven van een ontslagpremie,
wordt moeilijker